Verkiezingen 2024: Wat verandert er?

In 2024 mogen 1 miljoen jongeren voor het eerst gaan stemmen. Dat is 10 % van de totale stempopulatie.

• 9 juni 2024
  • Vlaams (regionale verkiezingen)
  • Federaal
  • Europees
• 13 oktober 2024
  • Gemeentelijk (+ districten Antwerpen)
  • Provinciaal

Ook in de klas ga je als leerkracht mogelijk aan de slag rond de verkiezingen. Sinds de vorige verkiezingen zijn er echter een aantal dingen veranderd, tijd om dus ook de leermiddelen hierover een update te geven.

Wat is nieuw of anders?

LEEFTIJD

• Vanaf 18 jaar moet je naar het stembureau voor de federale en Vlaamse verkiezingen: dat heet opkomstplicht.
• Vanaf 18 jaar mag je naar het stembureau voor de lokale verkiezingen: dat heet stemrecht.
• Vanaf 16 jaar mag je naar het stembureau voor de Europese verkiezingen

OPKOMSTPLICHT vs. STEMRECHT

In België is er opkomstplicht voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen en de lokale verkiezingen in Brussel. Dat wil zeggen dat, als je minstens 18 jaar bent, je naar het stembureau moet gaan met je oproepingsbrief en je identiteitskaart. Je moet een stemhokje binnengaan en daarna je stembiljet in de bus stoppen.

Nieuw sinds 2021 is Europees stemrecht voor 16- en 17-jarigen. Ook zij mogen gaan stemmen als ze dat willen, of zichzelf daar klaar voor voelen. Oorspronkelijk was er sprake van een registratieplicht voor de jongeren die wilden gaan stemmen, maar het Grondwettelijk hof vernietigde deze registratieplicht in haar arrest van 20 juli 2023. Op 21 maart 2024 schorste het Hof de bepaling in de wet waardoor de stemplicht alleen zou gelden voor wie meerderjarig is, en dus niet voor 16- of 17-jarigen. Dit wil zeggen dat de opkomstplicht ook van toepassing is op stemgerechtigde kiezers van 16 of 17 jaar.

Voor de lokale verkiezingen hebben we sinds 2021 stemrecht in Vlaanderen. Dat wil zeggen dat je niet verplicht bent om naar het stembureau te gaan, maar je mag het wel.

EUROPESE UNIE

Het Verenigd Koninkrijk verliet de Europese Unie op 31 januari 2020. 
Op dit ogenblik zijn er dus 27 staten lid van de Europese Unie. 

Informatieve websites ter ondersteuning

• Verkiezingen: WAT WAT (informatie op maat van jongeren) 
• De organisatie van verkiezingen in België op Vlaanderen.be (informatieve site vlaanderen.be) 
• IBZ Verkiezingen (fgov.be) (alle info over federale, regionale en Europese verkiezingen, alsook federale kieswetgeving) 
• Vlaanderenkiest.be (alle informatie over de lokale en provinciale verkiezingen)