Soorten pictogrammen

Overzicht van de meest gebruikte pictogrammen

Je kan kiezen uit verschillende soorten pictogrammen die elk hun eigen kenmerken, voor- en nadelen en stijl hebben. Bij de keuze voor een bepaald systeem, vertrek ik liefst vanuit mijn basisfilosofie: “De praktische uitwerking van een visualisatie is telkens anders en individueel bepaald. Een bestaand systeem voor iedereen werkt niet! Naast ‘zorg op maat’ dient ‘visualiseren op maat’ een evidentie te zijn.”

Wellicht denk je nu: “allemaal goed en wel, maar ik kan toch niet in mijn school voor alle leerlingen een individueel systeem kiezen om bijvoorbeeld het toilet, het bureel van de directeur of de muziekklas te visualiseren? En gelijk heb je. Meestal wordt er inderdaad één bepaald systeem gebruikt om afspraken, plaatsen en personen visueel voor te stellen en streef je op dat vlak naar uniformiteit. Anderzijds blijft het belangrijk om bij specifiekere aangelegenheden op zoek te gaan naar individuele aanpassingen.

In het volgende onderdeel belicht ik kort Visitaal Pictogrammen, Sclera, PCS en BeTa omdat deze naar mijn aanvoelen het meest gebruikt worden in Vlaanderen. Wetende dat de meeste scholen niet echt de financiële middelen hebben om al deze software aan te kopen, durf ik Sclera te promoten omdat deze pictogrammen gratis zijn en ze reeds in heel wat scholen gebruikt worden.

Visitaal pictogrammen 
Dit pictogrammensysteem, dat beter bekend staat onder de naam  vijfhoekpictogrammen, bestaat uit vierkante afbeeldingen met een witte figuur op een zwarte achtergrond. Boven de afbeelding staat in witte letters het corresponderende woord. Momenteel bestaan er ongeveer 1100 pictogrammen. Voor meer informatie kan je terecht op de website www.visitaal.nl waar je ook een proefpakket kan downloaden.
©Visitaal pictogram

Sclera picto’s
De grootste pijler van Sclera, is dat de pictogrammen gratis aangeboden worden. Sclera picto’s zijn vierkante pictogrammen op een zwarte achtergrond en zijn verkrijgbaar in een groot of klein formaat. Een pluspunt van Sclera picto’s is o.a. de mogelijkheid om het zwart-wit pictogram om te zetten in een wit–zwart pictogram. Bovendien maakt men gratis pictogrammen bij, wanneer er nood is aan een specifiek pictogram, aanpassing of alternatief voor hetzelfde begrip. Een ander pluspunt is rode 'verbod' pictogrammen en groene 'gebod' pictogrammen aanwezig zijn zodat je het gewenste gedrag kan visualiseren. (bijvoorbeeld niet tegen elkaar rijden met de rolstoel op de speelplaats) Meer informatie vind je op www.sclera.be                                                       

PCS : Picture Communication Symbols
PCS is ontwikkeld en uitgegeven door Mayer-Johnson in de Verenigde Staten in 1980. Het zijn eenvoudige direct herkenbare lijntekeningen in zowel kleur als zwart-wit. Er is een grote variatie van sterk gestileerde rebusachtige stokpoppetjes tot realistische weergave van personen, dieren, voorwerpen en voedingsmiddelen. De symbolen zijn zowel in kleur als in zwart-wit uit te printen.

BeTa
BeTa is een computerprogramma dat de communicatie voor mensen (met autisme of verstandelijke beperking) die niet voldoende gebruik kunnen maken van de gesproken of geschreven taal vergemakkelijkt.  
Voor bijkomende informatie surf je naar www.betavzw.be                                                        

Dagritmekaarten
Ik krijg vele vragen van mensen die op zoek zijn naar leuke pictogrammen voor kinderen. Striptekeningen en cartoons spreken kinderen soms meer aan dan de traditionele pictogrammen. Voor wie zelf geen echt tekenwonder is, kunnen dagritmekaarten een oplossing bieden, al behoren ze niet tot de traditionele opsomming van visualisatievormen zoals de pictogrammen, afbeeldingen, tekeningen of foto’s.

Dagritmekaarten zijn kaarten waarop onderwerpen staan die met behulp van een afbeelding duidelijk gemaakt worden. Deze onderwerpen kunnen verschillen van handelingen en activiteiten tot voorwerpen en gemoedstoestanden. Op internet zijn er heel wat dagritmekaarten te vinden die men in kleuter– of lagere scholen vaak hanteert om activiteiten of een dagverloop te structureren. Sommige begeleiders vinden dagritmekaarten maar niets en verkiezen de traditionele pictogrammen omdat de meeste dagritmekaarten heel veel prikkels en details bevatten. Ik ben echter van oordeel dat een dagritmekaart in een thema waardoor een kind gefascineerd is, een hulpmiddel kan zijn om een gebeurtenis overzichtelijk te maken. Het maakt niet uit of de afbeeldingen nu al dan niet voor ons als volwassene minder geschikt zijn omwille van te veel informatie. Het belangrijkste is dat het kind de afbeelding herkent en hiermee aan de slag kan gaan.