Knappe K(n)oppen: Onderzoek over het uitlopen van bladknoppen

Dat bladknoppen van bomen in de lente uitlopen, is een jaarlijks weerkerend natuurlijk hoogtepunt. Wetenschappers zijn er nog niet helemaal uit waarom bladknoppen het ene jaar vroeger uitlopen dan het andere. Er zijn verschillende sturende factoren gekend zoals daglengte, temperatuur en beschikbaarheid van voedingsstoffen ... Maar hoe de sturing juist verloopt, blijft een open vraagstuk.

Bovendien zijn onze bomen steeds vaker in de war. De reden: klimaatverandering. Daglengtes zijn hetzelfde als voordien, maar winter- en voorjaarstemperatuur nemen gemiddeld toe. De complexiteit van het hele sturingsproces maakt het op dit ogenblik onmogelijk om het gedrag van bomen te voorspellen in onze nieuwe, warmere wereld.

Maar het is wel cruciaal. Bomen nemen zelf een hele hoop CO₂ op uit de lucht (het broeikasgas CO₂ in de lucht stuurt de klimaatopwarming). En hun uiteindelijke groei hangt sterk af van een succesvolle start na de winter.

Bovendien zijn ook veel vogels, insecten en andere organismen afhankelijk van de levenscycli van de bomen. Dat is waarom wetenschappers en burgers samen in dit citizen science project aan de slag gaan. Een van de allerbelangrijkste problemen is het gebrek aan grondige experimentele gegevens. Net zoals mensen verschillen bomen allemaal meer of minder van elkaar. Wetenschappers hebben dus studiegegevens nodig van (heel) veel bomen. Op al die bomen moet een relatief eenvoudig experiment worden uitgevoerd, in ongeveer dezelfde tijdsperiode. Probleem: er zijn gewoon te veel bomen en te weinig wetenschappers om dat uit te voeren.

Daarom volgen in het Knappe K(n)oppenproject scholen met hun leerlingen een groot aantal bomen op. Ze zoeken uit wat het uitlopen van de bladknoppen beïnvloedt. Dit lespakket biedt leerkrachten en leerlingen gedurende het project meer uitleg en ondersteuning.