Wij zoeken moderatoren praktijk/STEM, kleuteronderwijs, lager onderwijs en Nederlands-Engels.
Kom bij ons werken
ga naar hoofdinhoud
Vlaanderen
KlasCement
  • Help
  • Taalvoorkeur
    English Nederlands
KlasCement Leermiddelennetwerk
  • Home
  • Leermiddelen
  • Netwerk
  • Deelsites
  • Voeg toe
Meldingen

Bekijk alle meldingen

Zoek in alle leermiddelen

koeling en warmte (secundair) Downloadbaar lesmateriaal
Wis alles
ga naar resultaten
  • Lager (1)
    • 5e leerjaar (1)
    • 6e leerjaar (1)
  • Secundair, buso OV4 (51)
    • Secundair 1e graad (12)
      • A-stroom (9)
      • B-stroom (10)
    • Secundair 2e graad (31)
      • Aso (11)
      • Bso (28)
      • Kso (8)
      • Tso (21)
    • Secundair 3e graad (39)
      • Aso (6)
      • Bso (38)
      • Kso (5)
      • Tso (28)
    • Secundair 4e graad (22)
      • Bso (21)
      • Tso (19)
  • Buso (4)
    • OV3 (2)
      • observatiefase (1)
      • opleidingsfase (1)
      • kwalificatiefase (2)
      • integratiefase (2)
    • OV2 (1)
      • fase 1 (1)
      • fase 2 (1)
    • OV1 (1)
  • Graduaatsopleidingen (hbo5) (2)
  • Lerarenopleiding (3)
  • Hogeschool (1)
  • Volwassenenonderwijs (4)
    • Basiseducatie (1)
    • Secundair (1)
    • Niet vakgebonden (3616) niet vakgebonden
    • Lichamelijke opvoeding (226) lichamelijke opvoeding L.O. LO turnen bewegingsopvoeding bewegingsonderwijs
    • Muzische vorming (513) muzische vorming muvo muzo MV M.V.
    • Nederlands (577) Nederlands
    • Wereldoriëntatie (617) wereldoriëntatie W.O. WO wero wereldorientatie
      • Mens en maatschappij (333) mens en maatschappij W.O. WO wero wereldoriëntatie wereldorientatie
      • Wetensch. en techniek (368) wetenschappen en techniek W.O. WO wero wereldoriëntatie wereldorientatie
    • Wiskundige initiatie (531) wiskundige initiatie wiskunde rekenen
    • Anderstalige nieuwk. - NT2 (743) anderstalige nieuwk. - NT2 anderstalige nieuwkomers OKAN
    • Frans (2012) Frans français francais
    • ICT (1297) ICT informatica
    • Leren leren (402) leren leren
    • Levensbeschouwing (689) levensbeschouwing (erkende godsdienst, zedenleer)
    • Lichamelijke opvoeding (356) lichamelijke opvoeding L.O. LO turnen gymles bewegingsonderwijs bewegingsopvoeding sporten
    • Muzische vorming (2194) muzische vorming muvo muzo
    • Nederlands (7470) Nederlands
    • Soc. vaardigheden (1106) sociale vaardigheden sociale vaardigheid SEO
    • Wereldoriëntatie (5374) wereldoriëntatie W.O. WO wero wereldorientatie
      • Mens en maatschappij (3161) mens en maatschappij W.O. WO wero wereldoriëntatie wereldorientatie
      • Wetensch. en techniek (2703) wetenschappen en techniek W.O. WO wero wereldoriëntatie wereldorientatie
    • Wiskunde (9065) wiskunde rekenen
    • Aardrijkskunde (501) aardrijkskunde
    • Auto (171) auto
    • Beeldende kunsten (143) beeldende kunsten - schilder beeldhouw bouw modern schilderkunst beeldhouwkunst beeldhouwen bouwkunst moderne kunst
    • Biologie (558) biologie
    • Bouw - architectuur (102) bouw - architectuur
    • Burgerschap - mij.leer (640) burgerschap - maatschappijleer politieke en sociale wetenschappen politieke wetenschappen actief burgerschap mens en samenleving mens & samenleving
    • Chemie (386) chemie scheikunde
    • Creatie mode kleding juweel (54) creatie - mode - kleding - juwelen
    • Decoratie(ve technieken) (37) decoratieve technieken - decoratie etalage
    • Duits (126) Duits Deutsch
    • Econ. SEI boekh. bedrijfsbeh. (620) economie - SEI - boekhouding - bedrijfsbeheer boekhouden
    • Elektriciteit - elektronica (309) elektriciteit - elektronica
    • Engels (869) Engels English
    • Filosofie (130) filosofie wijsbegeerte en moraalwetenschappen
    • Financiële geletterdheid (9) financiële geletterdheid financiele geletterdheid
    • Fotografie - video - film (140) fotografie - video - film
    • Frans (1190) Frans français francais
    • Fysica (485) fysica natuurkunde
    • Gedrags- en cultuurwet. (539) gedrags- en cultuurwetenschappen gedragswetenschappen
    • Geschiedenis - archeologie (902) geschiedenis - archeologie
    • Glas - glastechnieken (1) glas - glastechnieken
    • Grafische technieken (82) grafische technieken
    • Handel - kantoor - verkoop (675) handel - kantoor - verkoop
    • Horeca (31) horeca
    • Hout (117) hout schrijnwerkerij
    • Informatica (799) informatica ICT
    • Italiaans (37) Italiaans italiano
    • Kapper - haarzorg (41) kapper - haarzorg haartooi
    • Koeling en warmte (52) koeling en warmte
    • Land- en tuinbouw (162) land- en tuinbouw landbouw
    • Latijn (231) Latijn
    • Levensbeschouwing (835) levensbeschouwing (erkende godsdienst, zedenleer)
    • Lichaamsverzorging (21) lichaamsverzorging lichaamszorg
    • Lichamelijke opv.  - sport (225) lichamelijke opvoeding - sport sporten L.O. LO turnen gymles
    • Maritieme opleidingen (14) maritieme opleidingen
    • Mechanica - pneumatica - ... (186) mechanica - pneumatica - hydraulica - meet- en regeltechn. meet- en regeltechnieken
    • Media & comm. - soc. vaard. (370) media en communicatie - sociale vaardigheden sociale vaardigheid
    • Metaal (241) metaal
    • Muzikale opv. - muziek (157) muzikale opvoeding - muziek M.O. MO
    • Natuurwetenschappen (965) natuurwetenschappen
    • Nederlands (2690) Nederlands
    • OKAN - NT2 (887) OKAN - NT2
    • Optiek - orthopedie - tand (3) optiek - orthopedie - tand optometrie contactologie low vision
    • Oudgrieks (73) Oudgrieks
    • PAV - MAVO (3670) PAV - MAVO
    • Personenzorg (686) personenzorg
    • Plastische opv. - tekenen (254) plastische opvoeding - tekenen P.O. PO
    • Podiumkunsten (128) podiumkunsten - theater dans ballet
    • Psychologie en pedagogie (208) psychologie en pedagogie
    • Recht (66) recht
    • Spaans (60) Spaans español espanol
    • Techniek (technol. opv.) (469) techniek (technologische opv.) technologische opvoeding T.O. TO
    • Textiel (58) textiel
    • Toerisme (76) toerisme
    • Voeding (631) voeding
    • Wet. en techn. - CAD (123) wet. en techn. tekenen - CAD wetenschappelijk en technisch tekenen
    • Wiskunde (1631) wiskunde
    • Maatsch. vorming in PAV (303) maatschappelijke vorming in PAV
    • Nederlands in PAV (183) Nederlands in PAV
    • Wetenschappen in PAV (125) wetenschappen in PAV
    • Wiskunde in PAV (119) wiskunde in PAV
    • ASV (877) ASV geïntegreerde algemene en sociale vorming GASV
    • BGV (105) BGV beroepsgerichte vorming
      • Domeinoverschrijdende initiatie (−8) (40) domeinoverschrijdende initiatie (−8) -8
      • Interdisciplinair werken (+8) (41) interdisciplinair werken (+8)
      • Kunstreflectie (18) kunstreflectie
      • Muziek- en instrumentinitiatie (−8) (90) muziek- en instrumentinitiatie (−8) muziekinitiatie -8
      • Groepsmusiceren (28) groepsmusiceren alle ensembles en orkesten historische uitvoeringspraktijk
        • Instrumentaal (21) instrumentaal
        • Vocaal (24) vocaal
        • Gemengd (18) gemengd
      • Instrument: snaarinstrument (+8) (23) instrument: snaarinstrument (+8)
        • Viool / altviool (17) viool / altviool viool altviool vedel gamba
        • Cello (14) cello
        • Contrabas (13) contrabas
        • Mandoline (12) mandoline
        • Akoestische gitaar (14) akoestische gitaar
        • Elektrische gitaar / basgitaar (13) elektrische gitaar / basgitaar
        • Lier (12) lier draailier
        • Vlier (12) vlier vlier hommel
        • Harp (13) harp harp Keltische harp nyckelharpa
        • Luit (12) luit luit saz ud theorbe
      • Instrument: toetsinstrument (+8) (21) instrument: toetsinstrument (+8)
        • Klavierklas (21) klavierklas piano klavecimbel harmonium clavichord orgel pianoforte
        • Synthesizer / keyboard (15) synthesizer / keyboard
        • Accordeon (13) accordeon
        • Bandoneon (13) bandoneon bandoneon concertina
        • Beiaard (13) beiaard
      • Instrument: slagwerk (+8) (17) instrument: slagwerk (+8)
        • Melodisch slagwerk (15) melodisch slagwerk
        • Ritmisch slagwerk (17) ritmisch slagwerk
        • Drums (14) drums
      • Instrument: blaasinstrument (+8) (17) instrument: blaasinstrument (+8)
        • Fluit (14) fluit dwarsfluit altfluit piccolo traverso
        • Klarinet (13) klarinet klarinet basklarinet bassethoorn
        • Fagot (13) fagot
        • Hobo (13) hobo hobo Engelse hoorn hobo d'amore
        • Saxofoon (14) saxofoon
        • Bariton (13) bariton
        • Trombone (13) trombone trombone sackbut
        • Tuba (13) tuba tuba eufonium
        • Mondharmonica (12) mondharmonica
        • Blokfluit (13) blokfluit
        • Hoorn (14) hoorn
        • Trompet (14) trompet trompet bugel kornet cornetto
        • Doedelzak (12) doedelzak doedelzak barokmusette
      • Instrument: zang (+8) (17) instrument: zang (+8)
        • Zang (17) zang
      • Muzikale en culturele vorming (104) muzikale en culturele vorming MCV
      • Muziek creëren (20) muziek creëren arrangeren compositie singer-songwriter begeleidingspraktijk
      • Improvisatie (15) improvisatie
      • Productie en opname (4) productie en opname klanklab geluidsleer en opnametechniek live/studio electronics muziekmanagement
      • Muziektheorie (8) muziektheorie
      • Musical (10) musical musical dans atelier musical zang musical musical drama
      • Opera/muziektheater (12) opera/muziektheater atelier opera/muziektheater zang opera/muziektheater
      • Muziekgeschiedenis en -cultuur (12) muziekgeschiedenis en -cultuur muziekcultuur muziekgeschiedenis hedendaagse muziek
      • Muziekreflectie (2) muziekreflectie
        • Muziekkritiek (1) muziekkritiek
        • Muziekanalyse (1) muziekanalyse
      • Beeld (132) beeld beeldatelier projectatelier initiatieatelier cross-over-project
      • Audiovisueel (96) audiovisueel audiovisueel atelier animatiefilm interactieve media sounddesign (geluidseffecten) video- en filmkunst
      • Architectuur en interieur (23) architectuur en interieur architecturaal ontwerp architectuuratelier interieurontwerp
      • Tekenkunst (43) tekenkunst tekenkunst waarnemingstekenen initiatie tekenen ontwerpschetsen wetenschappelijk tekenen levend model
      • Graffiti/street art (13) graffiti/street art graffiti/street artatelier
      • Beeldverhaal/strip (17) beeldverhaal/strip beeldverhaalatelier
      • Digitale kunst (19) digitale kunst digitaal beeldatelier digitale beeldverwerking
      • Beeldende en audiovisuele kunsten (30) beeldende en audiovisuele kunsten
      • Beeldhouwen en ruimtelijke kunst (35) beeldhouwen en ruimtelijke kunst
      • Grafiek (13) grafiek grafiekkunst
      • Keramiek (10) keramiek
      • Schilderkunst (45) schilderkunst schilderkunst glasschilderkunst
      • Textiel (16) textiel weefontwerp textiele kunst
      • Fotografie (30) fotografie fotokunst
      • Grafische vormgeving en illustratie (30) grafische vormgeving en illustratie grafisch ontwerp en illustratie
      • Kunstambacht - kantwerk - smeedwerk (17) kunstambacht - kantwerk - smeedwerk boekkunst glas-in-lood glaskunst schilderen van fresco's textiel hout-meubel mozaïek papier polychromie steen en beeld kantwerk smeedwerk
      • Mode - juweelontwerp (19) mode - juweelontwerp modeontwerp schoenontwerp juweelontwerp/edelmetaal
      • Productontwerp (12) productontwerp
      • Scenografie (13) scenografie
      • Restauratie (14) restauratie meubelrestauratie schilderijen polychromie
      • Kunstreflectie (15) kunstreflectie beeldende en audiovisuele kritiek mediatraining tentoonstellingsbeheer
      • Kunstgeschiedenis en -cultuur (27) kunstgeschiedenis en -cultuur kunstgeschiedenis beeldende en audiovisuele cultuur
      • Woordinitiatie (−8) (48) woordinitiatie (−8) -8
      • Woordatelier (+8) (137) woordatelier (+8)
      • Spelen, spreken, vertellen, stemregie en presenter (133) spelen, spreken, vertellen, stemregie en presenteren dramastudio improvisatietheater speltheater storytelling woordlab spreken en presenteren theater maken mime en bewegingstheater woordstudio verteltheater-stemregie theater
      • Comedy en cabaret (15) comedy en cabaret
      • Kleinkunst (13) kleinkunst instrument spel tekstschrijven en -vertolken
      • Figuren- en poppentheater (13) figuren- en poppentheater figurentheater
      • Procesdrama (15) procesdrama
      • Regie (3) regie theatertechnieken dramaturgie spelcoaching theorie van de regie
      • Radio maken (4) radio maken
      • Rap- en slampoetry (17) rap- en slampoetry rappoetry
      • Schrijven (38) schrijven dramacultuur literaire facetten schrijven tekstschrijven en -vertolken script performance
      • Literatuur- en theatergeschiedenis - dramacultuur (20) literatuur- en theatergeschiedenis - dramacultuur literatuurgeschiedenis theatergeschiedenis dramacultuur
      • Dramareflectie (7) dramareflectie theaterkritiek voorstellingsanalyse woordkunst-drama dramalab
      • Dansinitiatie (−8) (25) dansinitiatie (−8) -8
      • Danslab (+8) (19) danslab (+8)
        • Hedendaagse dans (17) hedendaagse dans
        • Musical dans (10) musical dans
        • Jazzdans (10) jazzdans
        • Klassieke dans (11) klassieke dans
        • Urban (10) urban
        • Werelddans (11) werelddans (Spaanse dans, Irish/soft shoe, karakter-, tap- en volksdans) Spaanse dans volksdans Irish/soft shoe karakterdans tapdans
      • Choreografie (13) choreografie danscompositie en -improvisatie scenografie
    • Biotechniek (8) biotechniek
    • Gezondheidszorg (34) gezondheidszorg
    • Handelswet. en bedrijfskunde (6) handelswetenschappen en bedrijfskunde
    • Industriële wet. en technologie (8) industriële wetenschappen en technologie industriele wetenschappen technologie
    • Sociaal agogisch werk (14) sociaal agogisch werk
    • Verpleegkunde (34) verpleegkunde
      • NT2 (463) NT2
      • Alfa NT2 (178) alfa NT2
      • Nederlands (NT1) (106) Nederlands (NT1)
      • Opstap Frans (39) opstap Frans français francais
      • Opstap Engels (28) opstap Engels English
      • Maatschappijoriëntatie (56) maatschappijoriëntatie
      • ICT (53) ICT informatica
      • Wiskunde (34) wiskunde
      • NT2 (934) NT2
      • Frans (172) Frans français francais
      • Engels (345) Engels English
      • Duits (72) Duits Deutsch
      • Spaans (46) Spaans español espanol
      • Italiaans (28) Italiaans italiano
    • Maatschappelijke oriëntatie (69) maatschappelijke oriëntatie
  • Wiskunde – wetenschappen – technologie – STEM (1)
  • Downloadbaar lesmateriaal (52)
  • Interactieve oefening (6)
  • Artikel (11)
  • Website (25)
  • App of software (5)
  • Video (26)
  • Beeld (19)
  • Aankondiging (4)
  • Nascholing of activiteit (4)
  • Leraar (30)
  • Organisatie (10)
  • Student (2)
  • Ander (10)
  • Presentatie (16) (Interactieve) Presentatie
  • Computeractiviteit (1) Computeractiviteit (taak, oefening)
  • Klasactiviteit (13) Klasactiviteit (taak, oefening in de klas)
  • Laboactiviteit (5) Laboactiviteit
  • Lesvoorbereiding (3) Lesvoorbereiding - Lesplan
  • Organisat. & adm. docs (2) Organisat. & adm. document
  • Overhoring - Toets - Examen (3) Overhoring - Toets - Examen
  • Syllabus - Cursus (15) Syllabus - Cursus - Handleiding
  • Leerkracht (docent) (49)
  • Leerling (student) (34)
  • Directie (of lid van) (4)
  • ICT-coördinator (pedagogisch) (2)
  • Preventieadviseur (6)
  • Pedagogisch begeleider (2)
  • Ouder (1)
  • BY (18)
  • BY-NC (4)
  • BY-NC-ND (1)
  • BY-NC-SA (19)
  • BY-SA (1)
  • Gratis (52)
  • KlasCement (52)
  • Building Your Learning (376)
  • Nederlands (52)

Leermiddelen (52)

Weergave: |
Sorteer:

Sorteer

Gepersonaliseerd
Recente en goed beoordeelde leermiddelen voor jouw vakken en niveaus eerst.
Wijzig mijn profiel
Datum
Recent toegevoegde leermiddelen eerst.
Score
Best beoordeelde leermiddelen eerst.

Geothermie: Presentatie

Een presentatie rond geothermie waarin volgende onderwerpen aan bod komen:

  • wat is geothermie?
  • waarom zou je geothermie gebruiken?
  • hoe werkt geothermie?
  • soorten geothermie,
  • geothermie in Vlaanderen,
  • wat zijn warmtenetten?
Downloadbaar lesmateriaal 21-04-2021
Directie

Elektrotechniek: Technologische fiches

Technologische fiches elektrotechniek ontwikkeld door Volta. Als lesmateriaal in je lessen te integreren of als geheugensteuntje voor de (duale?) leerlingen in allerhande elektrorichtingen. 

Volta zet ten volle in op samenwerking met het …

Downloadbaar lesmateriaal 21-01-2021 (7)
Organisatie, firma, vzw

Arbeidsattitudes leren herkennen en reflecteren - Atelier Attitudes

Jongeren zijn zich niet altijd bewust van de attitude die ze aannemen. Ze herkennen die wel bij anderen en hebben dan vaak hun mening over het al dan niet gepast zijn van een bepaalde (arbeids)attitude.
Met het Atelier Attitudes wil Volta je een …

Downloadbaar lesmateriaal 20-01-2021 (9)
Organisatie, firma, vzw

Inspiratiefiche: Shokkitana zorgt voor meer zelfstandigheid

Met Shokkitana willen we mensen met een fysieke en/of psychische beperking zo lang mogelijk zelfstandig laten functioneren in hun persoonlijke leefomgeving. We zetten daarvoor een vakoverschrijdende samenwerking op, vertrekkend vanuit de …

Downloadbaar lesmateriaal 25-11-2020
innoVET
Organisatie

Inspiratiefiche: Caske Makkelijk Zap!

We gaan een gebruiksvriendelijke afstandsbediening maken voor senioren en licht dementerenden die mogelijk ook compatibel is met decoders van andere providers. CASKE (compacte afstandsbediening voor senioren) zal hiervoor een oplossing bieden.

Downloadbaar lesmateriaal 17-11-2020
innoVET
Organisatie

Inspiratiefiche: Mobiele snoezelkar doet glimlachen

Mensen met dementie verliezen mentale vermogens en daarmee ook sociale vaardigheden. Interactie met hun omgeving verloopt vaak moeizaam. We hopen dat de Snoezelkar via zintuiglijke prikkeling opnieuw een brug kan slaan. Het lijkt ons ook een …

Downloadbaar lesmateriaal 17-11-2020
innoVET
Organisatie

Inspiratiefiche Snoezeltuinkamer: Brengt buiten naar binnen

Project waarin ze in woonzorgcentrum drie Eiken te Lanaken een Snoezeltuinkamer creëren voor mensen met gevorderde dementie. De keuze van materialen en de manier van inrichten zorgen voor visuele, auditieve en tactiele prikkelingen die …

Downloadbaar lesmateriaal 17-11-2020
innoVET
Organisatie

Inspiratiefiche: Grondige warmte

We willen de output van diverse warmtedragers meten en opvolgen met het doel warmte-energie op te slaan op momenten dat er een overschot is. Zo kan het bij tekorten teruggewonnen worden. We streven naar een compactere versie van een opslagunit die …

Downloadbaar lesmateriaal 11-11-2020
innoVET
Organisatie

Inspiratiefiche: Dynamische zonnepanelen

We willen het rendement van zonnepanelen verhogen. Door ze met de zon te laten meedraaien kunnen we de energieopbrengst optimaliseren.

Downloadbaar lesmateriaal 11-11-2020
innoVET
Organisatie

Inspiratiefiche: Slimme stopcontacten

De groene RFID (Radio Frequency Identification) stopcontacten zijn een uitbreiding op de fietslaadpunten die gebruik maken van zonne- en windenergie. De RFID-technologie laat toe om de stopcontacten zelf vanop afstand of automatisch in- en uit te …

Downloadbaar lesmateriaal 11-11-2020
Organisatie, firma, vzw

Inspiratiefiche: Centrale bron van duurzame energie

Campus de helix heeft de laatste jaren geïnvesteerd in vier projecten rond duurzame energie: een zonnevolger, windmolen, fietsende klas en elektrische vloer.

Elk project wekt op zijn unieke wijze elektrische energie op. Het komende jaar willen …

Downloadbaar lesmateriaal 11-11-2020
innoVET
Organisatie

Starten met VR in de klas: Infobundel

Deze bundel richt zich tot scholen die aan de slag willen gaan met Virtual Reality (VR) en meer specifiek met assemblagetaken in Virtual Reality. Je leest er o.a. over de geschiedenis van Virtual Reality en krijgt heel wat …

Downloadbaar lesmateriaal 10-02-2020 (5)
Leerkracht, Ander

Favoriet leermiddel

Bewaar in een map of
Maak een nieuwe favorietenmap:
Wie kan de nieuwe map bekijken?

Om je wachtwoord te onthouden moet je functionele cookies accepteren.
Lees onze cookieverklaring
Wachtwoord vergeten? Contact
Nog geen lid?
We sturen geen spam, je hebt volledige controle over nieuwsbrieven en berichten.
Al lid?
  • Contact
  • Info
  • Adverteren
  • KC-plug-ins
  • Feedback
  • Nieuwsbrief
  • Jobs
  • Bijscholing
  • Hoe omgaan met auteursrechten?
  • Gebruiksvoorwaarden
  • Privacyverklaring
  • Cookieverklaring
  • 1998 – 2022 KlasCement
  • Ministerie van Onderwijs en Vorming
vlaanderen-logo

KlasCement.net is een officiële website van de Vlaamse overheid

Onderdeel van Kenniscentrum Digisprong van het het Departement Onderwijs en Vorming
Vlaanderen
verbeelding werkt

KlasCement.net is een officiële website van de Vlaamse overheid

Onderdeel van Kenniscentrum Digisprong van het het Departement Onderwijs en Vorming
Europa financiering Vlaamse veerkracht

Hmmmm… cookies!

Wij houden er ook niet van om gevolgd te worden. Daarom gaan we zorgvuldig om met jouw privacy.

Noodzakelijke cookies: voor de correcte en veilige werking van de website.

Functionele cookies: voor een betere ervaring (b.v. automatisch aanmelden). aanbevolen

Mediacookies: voor het insluiten van video en andere media. aanbevolen

Statistische cookies: voor anonieme analyses ter verbetering van de ervaring.

We plaatsen cookies om de ervaring te verbeteren en onze website te monitoren.

Voor de correcte en veilige werking van de website.
aanbevolen
Voor een betere ervaring (b.v. automatisch aanmelden).
aanbevolen
Voor het insluiten van video en andere media.
Voor anonieme analyses ter verbetering van de ervaring.

Lees onze cookieverklaring