De gevolgen van de wereldwijde klimaatverandering worden steeds zichtbaarder en verwoestender. Elke minieme toename van de gemiddelde temperatuur speelt een rol. Het beperken van de gemiddelde mondiale opwarming tot maximaal 1.5°C is dan ook van fundamenteel belang. Overschrijden we die grens, dan leidt dat onvermijdelijk tot een gevaarlijke, instabiele situatie.
MOS, Kruit, 11.11.11 en vele andere educatieve partners vinden het thema klimaatverandering heel belangrijk. Het is een onderwerp dat ook en vooral de toekomstige generatie aangaat. Jongeren laten steeds meer van zich horen, zoals op klimaatbetogingen, en willen meer weten over het thema.
In deze map geven we graag een overzicht van een uitgebreid educatief aanbod. Zo kan je rond het thema aan de slag in de klas of op school.
Kopieer leermiddelen uit deze map naar:
Als we zowat iedereen behalve Donald Trump mogen geloven, warmt de aarde op aan een ongekende snelheid. Maar zou het niet kunnen dat onze planeet binnenkort gewoon weer afkoelt en dat er een nieuwe ijstijd aankomt? Moeten we ons opmaken voor een …
Waterstof is heel licht, geurloos en niet giftig. Bovendien is het een uitstekende energiedrager, een soort batterij dus, die niet vervuilt. Waarom rijden dan nog niet alle wagens op waterstof? Scheikundig ingenieur Tom Breugelmans (UAntwerpen) …
In zowat elke straat vind je huizen met zonnepanelen op het dak. Misschien heb je er zelf ook op je dak liggen? Maar hoe werken die dingen eigenlijk? Hoe wordt zonlicht elektriciteit? Bart Vermang is er aan de UHasselt elke dag mee bezig en is dan …
Climate Outreach is een evidence-based en impactgerichte bron voor klimaatfotografie.
Deze infographic toont het verband tussen materialengebruik en broeikasgassen.
In deze participatieve en interactieve sessie over klimaat gaan jongeren van de eerste graad van het secundair onderwijs zelf op zoek naar meer kennis omtrent klimaat en werken ze zelf een actie uit voor de school.
De sessie, die 2 lesuren …
01-09-2022 tot 30-06-2023
Elke dag krijgen we nieuws te horen over recordtemperaturen, smeltende ijskappen, of overstromingen zoals vorige zomer. Via deze workshop ontdekken de leerlingen wat de oorzaken en gevolgen zijn van de klimaatverandering. In deze workshop, worden de …
15-09-2022 tot 30-06-2023
De gevolgen van de klimaatopwarming worden met de dag duidelijker. Wereldwijd spannen landen zich in om de klimaatopwarming te beperken. Dragen jullie ook bij aan een koolstofarme maatschappij? MOS ondersteunt, coacht en inspireert scholen die …
Wil je met je school werken rond het thema energie? Dat is altijd een goed idee, want duurzaam energieverbruik komt zowel de energiefactuur als het klimaat ten goede.
Kan je hierbij wel wat hulp gebruiken? Contacteer je provinciale MOS-begeleider.
Op deze website vind je verhalen rond het thema duurzaamheid. De verhalen bevatten ook didactische wenken en werden vertaald in verschillende talen.
Je vindt er o.a. verhalen over klimaatopwarming, energieverspilling, bodemvervuiling, …
Deze website zet de klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit in de kijker. Ze leggen hier vooral de nadruk op wetenschappelijk onderzoek.
Het leerplanplatform van The Nature Conservancy voor jongeren, biedt educatieve middelen voor …
Tijdens deze nascholing maak je kennis met de instrumenten uit de MOS-energiekoffer: energiemeters, lichtmeters, een lampentester, temperatuur en CO2-dataloggers… Hiermee kan je belangrijke energieaspecten onderzoeken, zoals verlichting, …
30-11-2022
Lessenreeks waarbij leerlingen in groepjes onderzoek doen naar verschillende aspecten van de klimaatopwarming. In dit document krijgen de leerlingen links naar websites waar ze info over hun onderwerp kunnen verzamelen.
Via deze lespakketten maken leerlingen op een speelse manier kennis met elektriciteit. Het pakket bestaat uit telkens een werkboek en een uitgave met proefjes voor elke graad, voorzien van de nodige handleidingen.
Volgende onderwerpen komen aan …
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film Animal.
Bella en Vipulan zijn allebei 16 jaar oud en behoren tot een generatie die ervan overtuigd is dat hun toekomst wordt bedreigd. Door …
Leesoefening gebaseerd op een artikel uit Wablieft over het probleem van de droogte, met begrijpend lezen, woordenschatoefening op groenten, een prescriptieve tekst over water besparen en een uitnodiging en formulier voor een BBQ.
Educatieve bundel met presentatie over vegetarische en veganistische voeding:
Dikketruiendagen zijn leuk. Maar leiden ze tot echte klimaatactie? Tijdens deze vorming maak je kennis met diverse educatieve materialen en dagen we jou uit om via co-creatie tot acties te komen die écht het verschil maken. Een enthousiast …
19-01-2023
Deze oefening sluit aan bij het thema klimaat, consumeren en bewust omgaan met de planeet. We lezen de tekst en kijken naar de filmpjes naar aanleiding van de klimaatmars op zondag 23 oktober 2022 in Brussel.
Verdeeld in kleine groepjes, doorlopen de leerlingen zelfstandig de thema's in deze bundel tijdens een bezoek aan het educatief centrum Fabriek Energiek.
Volgende thema's komen aan bod:
Werkblad gebaseerd op een video waarin Yelter van Bond Beter Leefmilieu vlogt vanop de klimaatconferentie in Sharm El Sheikh.
17-01-2023
Op deze Padlet vind je volgende ideeën voor een buitenlesactiviteit:
Dit leermiddel is toegevoegd in opdracht van Whizzkids hogeschool 2022.
De aarde warmt op, dat staat vast. Verdere schade tegengaan vergt structurele oplossingen. Wie op lokaal niveau zijn steentje wilt bijdragen kan gaan voor een klimaatneutrale gemeente. Dat wil zeggen: netto géén broeikasgassen …
Hebben we hier over 10 jaar zomers van gemiddeld 25, 35 of 45 graden? Niemand lijkt het te weten. En toch zijn honderden wetenschappers bezig met het voorspellen van de klimaatverandering. Waarom is dat dan zo moeilijk? Door de wiskundige …
Tsjechische brochure waarin uitgelegd wordt hoe en waarom onderwijs over de klimaatverandering belangrijk is.
In het filmpje van VRT NWS worden het vliegtuig, de Flixbus en de trein als transportmiddelen voor een vakantie met elkaar vergeleken. Dit kan ook aanleiding geven tot een debat rond het klimaat en thema duurzaamheid.
CO2 koolstofdioxide … De lucht zit er vol van en gelukkig maar. Want CO2 zorgt ervoor dat de warmte van de zon vastgehouden wordt. CO2 is, op zich, best ok. Maar trop is teveel. CO2 is een broeikasgas en het teveel aan CO2 is rechtstreeks …
Reeks Quizlets om de begrippen uit thema 3 in te oefenen:
Het Klimaatactieplan is een ambitieus informatieplan van de Provincie Antwerpen en maakt deel uit van de strategie Plan Vandaag.
Het helpt jongeren en lerende burgers zich te oriënteren op het veranderende klimaat. Een greep uit de …
Deze webinar, gegeven door prof. Dirk Avonts, biedt een toelichting over de herkomst en gevolgen van soorten luchtvervuiling.
Waterstof, je hoort er de laatste tijd veel van. Maar wat is waterstof nu precies? Wat kan je er allemaal mee doen? Wat zijn de toepassingen van duurzame waterstof? In dit filmpje leggen we je uit hoe waterstof bijdraagt aan de duurzame wereld van …
Serious game om kennis en inzicht te verwerven over klimaatadaptatie.
Het spel speelt zich af in de fictieve stad Weatherton. De stad wil zich weerbaarder maken tegen extreem weer
Tijdens het spel leer je meer over hoe klimaatverandering onze …
Het toekomstige klimaatbeleid van Europa zal alleen slagen als we het voor mensen en met mensen ontwerpen. In het kader van het Europees Klimaatpact nodigen wij je uit om met je leerlingen een Peer Parliament te houden en belangrijke onderwerpen te …
Deze video schetst de cruciale rol die oceanen spelen in de klimaatverandering. De oceanen zijn een complex en fundamenteel ecosysteem waarover veel nog onbekend is. De video biedt een indrukwekkend beeld van de oceanen en zoomt in op wat moet …
Dit project maakt deel uit van de volledige jaarplanning voor de basisopties STEM-x. Een kort project met focus op onderzoeken om mee te starten. Hier worden de leerlingen gestimuleerd om vragen te stellen en gaan ze dieper in op oorzaken en …
Een unieke kans om een klimaatconferentie (COP) op school te ervarenClimate Challenge Conference @ School is een uniek rollenspel waarin leerlingen de rol spelen van vertegenwoordigers van emblematische landen op grote klimaatconferenties (COP). …
12-09-2022 tot 30-06-2023
Welkom bij MOSterdPod, een podcast waarmee we het twintigjarige bestaan van MOS vieren. Vier afleveringen lang duiken we samen met jullie in de veranderingen, vraagstukken en prangende duurzaamheidsthema’s van de afgelopen jaren. En …
Het educatief project Hout Vasthouden heeft tot doel kinderen te laten kennismaken met de levenscyclus van hout, met aandacht voor alle actuele thema's binnen milieueducatie.
In het lespakket komen volgende onderwerpen aan bod:
Deze mini-encyclopedie van het klimaat geeft een korte maar rake toelichting bij de vele trefwoorden die te maken hebben met de klimaatverandering. Tegelijk biedt dit boekje een rake visie op de klimaat- en onderliggende crisissen. Het vermeldt …
Tijdens de drie uur durende interactieve workshop The Climate Fresk leer je of je leerlingen de essentie kennen van de klimaatuitdaging en leren jullie tot klimaatactie overgaan.
In dit filmpje ontdekken de leerlingen welke schadelijke stoffen er in scheetjes van koeien zitten.
De klimaatverandering ... hoe zit dat nu precies in elkaar?
MOS biedt leerkrachten die inzetten op klimaateducatie een houvast in de vorm van een klimaatmindmap en een bijhorende tekst. De klimaatmindmap geeft in één samenvattend …
Website van Koen Meirlaen, geograaf en leraar aardrijkskunde die zoveel mogelijk informatie wil bieden over het wijzigende klimaat.
Je kan filteren op oorzaken, gevolgen en oplossingen.
Hoe helpt jullie actie het klimaat? Doe de test!Naar aanleiding van Dikketruiendag ontwikkelde MOS twee zelftesten, één voor basisonderwijs en één voor secundair onderwijs. Met de zelftesten reflecteren de leerlingen over …
Alle kleuter- lager-, basis- of secundaire scholen in de stad Antwerpen met vragen over milieu, natuur en klimaat kunnen terecht bij het EcoHuis voor gratis advies.
Het advies kan het volgende inhouden:
Wil je werken rond klimaatrechtvaardigheid op school? Vrijplaats (Arteveldehogeschool) en 11.11.11. ontwikkelen samen een educatief pakket over klimaatrechtvaardigheid - waarbij ze dieper ingaan op migratie en genderongelijkheid ten …
Een opdracht voor de leerlingen voor tijdens de klimaatdocumentaire van Nic Balthazar: Het klimaatbetoog. Deze kan je gratis bekijken op VRT.nu als je een account aanmaakt.
De volgende les gaan de leerlingen in dialoog met elkaar. Als …
De atlas of European values is een educatieve website van de Fontys Hogeschool, de Universiteit Tilburg en het onderzoeksprogramma EVS European Values Studies met steun van de Europese Commissie. De website probeert de verscheidenheid en …
Onderstaand webinar kan nog steeds herbekeken worden en de meeste teksten van de sprekers zijn ook nog te raadplegen.
FRDO - Uitnodiging:
#HackTheFuture | Klimaatcommunicatie voor en door jongeren
Hybride-event (fysiek & digitaal): …
11-01-2022 tot 31-01-2024
Stappenplan om leerlingen te helpen een poster maken.
De leerlingen verzinnen een sensibiliseringscampagne rond de thematiek klimaatopwarming en dikketruiendag. De poster is één van de eindtaken.
In dit document vind je enkele ideeën om dikketruiendag een invulling te geven. De ideeën zijn eenvoudig te gebruiken doorheen het klasgebeuren van de dag.
Met de MOS-Energiecheck breng je, samen met de leerlingen (vanaf derde graad basisonderwijs), de beginsituatie van je school op vlak van energiezorg in beeld.
De MOS-Energiecheck bevat een handige vragenlijst met bijhorende invulwijzer. Het …
In lokalen die goed geïsoleerd zijn (goede isolatie is luchtdicht) of waar veel mensen vertoeven (zoals in klaslokalen) is ventilatie en verluchting heel belangrijk. Er moet voldoende verse lucht aangevoerd worden om een gezond binnenklimaat …
Leerlingen lezen een artikel over het dikketruiendag. Na het lezen beantwoorden leerlingen vragen over de tekst. De vragen zijn divers: het thema of de hoofdgedachte verwoorden, informatie uit de tekst selecteren, inzicht hebben in de structuur …
Terrabilis is een game over klimaatverandering en duurzame ontwikkeling.
Als speler sta je aan het hoofd van een land. Vanuit die rol kan je beslissen over de manier waarop de financiën en de energiebronnen ingezet worden en kan je jouw land …
Bundel over het klimaat vertrekkende vanuit de actualiteit van afgelopen zomer (overstromingen, orkanen, bosbranden) waarin dieper ingegaan wordt op de oorzaken en gevolgen. Er wordt ook gekeken naar de argumenten van klimaatsceptici en de …
Aan de hand van deze werkbundel en de MOS-energiekoffer onderzoeken leerlingen het energieverbruik in de school. Ze voeren metingen uit met volgende meettoestellen:
Reizen heeft een impact op onze omgeving, op het klimaat ... Zou je het vliegtuig nemen, dan kan je de CO²-impact van je reis berekenen en neutraliseren door een CO²-reductieproject te financieren.
klimaatbrigade.be is een interactieve website voor leerlingen. Hij brengt de thematiek van de klimaatopwarming aan de hand van tien thema’s. Ze leggen niet alleen de oorzaken van de klimaatverandering en de gevolgen voor mens en natuur …
Via de link kan je een lessuggestie downloaden voor het boek Dor van Neal & Jarrod Shusterman. In het boek komt er plots geen water meer uit de kraan. Door de klimaatveranderingen is er een enorme droogte opgetreden. In het boek proberen de …
Scholen voor minder CO2 is een gratis digitale tool die het mogelijk maakt om de CO₂-uitstoot van jouw school te monitoren en in te zetten bij klimaateducatie.
De leerlingen voeren metingen uit en vullen de gegevens in in de CO₂-calculator. …
Klimaatopschool is een verhelderende website die kinderen en jongeren helpt om de uitdagingen van de klimaatverandering te begrijpen en actie te ondernemen! De belangrijkste informatie over de klimaatverandering overzichtelijk …
Waar komt de klimaatopwarming vandaan? Klimaatexpert Pieter Boussemaere legt het uit. Daarna lossen de leerlingen meerkeuzevragen bij het nieuwsbericht van VRT NWS op.
De opdracht kan je als voorbereiding gebruiken bij Klimaattop Glasgow …
Op de NWS NWS NWS instagram zoeken leerlingen naar de klimaattop in Glasgow. Deze start zondag, waarom is die belangrijk?
Géopolis is een centrum voor fotojournalistiek en educatie in de Ateliers des Tanneurs in het hart van de Marollenwijk in Brussel. Sinds 2017 organiseren we tijdelijke tentoonstellingen, evenementen en educatieve rondleidingen met als doel …
Onze planeet, onze toekomst is een online platform dat is opgezet door het directoraat-generaal Klimaatactie van de Europese Commissie en dat jongeren kan helpen de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering beter te leren begrijpen, en dat …
Ontdek in je omgeving de klimaatverandering
Tijdens deze activiteit bestuderen en inventariseren de leerlingen de omgeving aan de hand van inspirerende onderzoeksvragen en opdrachten gelinkt aan de klimaatverandering. Ze observeren de omgeving …
De MOS-energiekoffer helpt je leerlingen uit de bovenbouw basisonderwijs een energieonderzoek te voeren. Als echte energiedetectives gaan ze aan de slag en onderzoeken ze de verwarming, de verlichting, de ventilatie en het sluipverbruik …
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film I am Greta.
Verhaal
In januari 2019 begonnen Belgische scholieren op donderdag te spijbelen. In plaats van naar school, trokken ze naar Brussel om …
Een discussiespel over het klimaat aan de hand van een PowerPoint. Je leerlingen gaan in discussie over de verschillende stellingen. Een extra woordje uitleg over de onderwerpen vind je terug in de tweede bijlage.
In deze documenten vind je lesontwerpen en praktijkvoorbeelden om rond klimaatgeletterdheid te werken in de klas.
Volgende onderwerpen komen aan bod:
Sorteer de beïnvloedende factoren van klimaattypes.
Dit zelf-doe-pakket wil leerlingen informeren en laten nadenken over de droogteproblematiek in België met daarbij voldoende aandacht voor oplossingen.
Er wordt vertrokken van België als case, met af en toe een referentie naar de rest …
Terra, de aarde, voelt zich niet goed in haar vel. Ze vraagt aan haar vriendin Laura wat er met haar aan de hand is. Laura gaat op onderzoek.
Bij het verhaal hoort ook een pedagogische leidraad.
Ook beschikbaar in het Engels, Frans, Duits en …
Hoe kan je:
Video die terugblikt op fouten die gemaakt werden in het verleden. Daarnaast word de vraag gesteld of we over vijftig jaar dan excuses moeten maken voor de opwarming van de aarde.
Met het educatief pakket rond Walk with Amal en de bijhorende handleiding voor leerkrachten kan je aan de slag rond de komst van Amal. In oktober verschijnt Kleine Amal - een reuzenpop die een Syrisch vluchtelingenmeisje verpersoonlijkt - in …
De stad Antwerpen ondersteunt scholen uit het grondgebied van de stad die schoolbreed willen inzetten op klimaat met coaching en een subsidie om tot een klimaatvriendelijke school te komen. Scholen kunnen kiezen of ze willen werken rond …
Website van meteoroloog en weerpresentator Bram.
Naast weerweetjes met info over het weer, biedt hij ook (betalende) workshops voor scholen aan.
Een oplijsting van sites betreffende klimaat en milieu met vermelding van de doelgroep.
Kaartjes over het thema klimaat om Time's Up of een gelijkaardig taalspelletje te spelen.
Leon wordt wakker. Het is licht in de kamer en toch is er geen elektriciteit. Er is duidelijk iets aan de hand met Reus Gommaar. Leon gaat op onderzoek met mamsie en mama. Als dat maar goed komt.
Leon werd ontwikkeld door MOS Vlaams-Brabant en is …
Deze fiches maken het thema energie bespreekbaar voor kleuters en kinderen van het eerste en tweede leerjaar.
Een eenvoudige windmolen voldoet niet aan de veiligheidseisen wegens de mogelijkheid van op hol slaan bij hevige wind. Daarom maakten we een windmolen met draaibare wieken, die uit de wind geplaatst kunnen worden. Hiermee wordt energie opgewekt …
In dit verhaal is reus Gommaar boos omdat de mensen zoveel energie verspillen. Bij het verhaal hoort ook een uitgebreide pedagogische leidraad.
Ook beschikbaar in het Frans en Engels.
Blijft het licht wel eens branden? Mag de verwarming een graadje lager? Zoek je een oplossing voor de etensresten en het papierverbruik op school? Of ben je op zoek naar tips rond hergebruik en delen in de klas? Onderneem dan met je kleuters actie …
Theatervoorstelling over klimaatverandering en duurzaamheid voor het lager onderwijs. Een stuk over het belang van verstandig afvalbeheer en recyclage.
Op zoek naar een project waarin kinderen nadenken rond duurzaamheid? In deze set vind je 65 kaartjes om dat te doen. De werkvormen op de kaartjes zijn opgebouwd volgens Djapo’s projectontwerper. Volg de projectstappen onderaan de kaartjes en …
Gloob en Teo zijn in de wolken. Ze gaan op vakantie naar Sunee en Miki. Wanneer ze aankomen, zijn ze stomverbaasd. Waarom is het zo droog? Waar zijn de wolken gebleven? Eén voor één verdwijnen de wolken in …
In deze video overlopen we hoe de zonnestraling onze aarde en atmosfeer opwarmen, en welke bestanddelen daar bij helpen. We zullen eerst en vooral bekijken wat straling juist is. Dit doen we met behulp van het elektromagnetisch spectrum waarbij we …
De leerlingen krijgen een verhaal van het verrassend stedelijk groen en het belang daarvan in de strijd tegen de klimaatverandering. Geveltuintjes, oude bomen, zeldzame varens, de biodiversiteit en de herkomst van enkele middeleeuwse kruiden …
02-05-2023 tot 30-06-2023
Net als de meesten onder ons, heeft ook deze methode twee kanten:
De ene kant bevat:
Op deze website vind je lesmateriaal en acties om aan de slag te gaan rond het klimaat.
Een greep uit het aanbod:
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over boeren, bossen, regenwouden en broeikasgassen, samen met meer context en concrete lestips.
Laat je inspireren door deze collectie beeld- en geluidsfragmenten voor een les rond de invloed van …
In deze les komen leerlingen meer te weten over de onderdelen en de werking van een windmolen. Leerlingen bouwen zelf ook een windmolen die aan een aantal criteria moet voldoen. Aan de hand van de rubric kan je de opdracht evalueren.
Om aandacht te schenken aan earth day kan je in de klas een onderzoek voorzien rond onderwerpen die te maken hebben met de aarde. Leerlingen zoeken informatie op en verwerken de gevonden informatie in een presentatie.
Leerlingen zoeken info op over …
Filmpje van bijna vijf minuut dat uitlegt waarom de aarde de laatste 150 jaar dramatisch opwarmt. Geeft uitleg over fossiele brandstoffen en het aandeel van de mens in deze klimaatverandering.
Wij houden er ook niet van om gevolgd te worden. Daarom gaan we zorgvuldig om met jouw privacy.
Noodzakelijke cookies: voor de correcte en veilige werking van de website.
Functionele cookies: voor een betere ervaring (b.v. automatisch aanmelden). aanbevolen
Mediacookies: voor het insluiten van video en andere media. aanbevolen
Statistische cookies: voor anonieme analyses ter verbetering van de ervaring.
We plaatsen cookies om de ervaring te verbeteren en onze website te monitoren.
Voorkeur bewaren
