De gevolgen van de wereldwijde klimaatverandering worden steeds zichtbaarder en verwoestender. Elke minieme toename van de gemiddelde temperatuur speelt een rol. Het beperken van de gemiddelde mondiale opwarming tot maximaal 1.5°C is dan ook van fundamenteel belang. Overschrijden we die grens, dan leidt dat onvermijdelijk tot een gevaarlijke, instabiele situatie.
MOS, Kruit, 11.11.11 en vele andere educatieve partners vinden het thema klimaatverandering heel belangrijk. Het is een onderwerp dat ook en vooral de toekomstige generatie aangaat. Jongeren laten steeds meer van zich horen, zoals op klimaatbetogingen, en willen meer weten over het thema.
In deze map geven we graag een overzicht van een uitgebreid educatief aanbod. Zo kan je rond het thema aan de slag in de klas of op school.
Kopieer leermiddelen uit deze map naar:
Dit lespakket sluit aan bij het boek Vlinders moed geeft gloed. Het boek gaat dieper in op het thema duurzame en betaalbare energie.
In het lespakket vind je volgende opdrachten:
Het verhaal over Boem (uit Kom maar bij mij van Rindert Kromhout) die door een hoge golf plots zijn huis verliest, spreekt tot de verbeelding en helpt de leerlingen om zich in te leven in de situatie van mensen die hun levensomstandigheden zien …
Wil jij met je leerlingen een klimaatbende vormen? En gaan jullie graag op eigen houtje aan de slag? Dan zit je met de klimaatroadmap helemaal goed. Kies samen rond welke klimaatthema's jullie willen werken en laad de batterij van de aarde weer …
Leerlingen luisteren naar een podcastaflevering van Wetenschapje. In de podcast geeft men een antwoord op de vraag of België over een aantal jaren mogelijks kan overstromen (binnen het kader van klimaatverandering).
Nadien beantwoorden leerlingen …
In het kader van Wereldwaterdag@school op 22 maart 2024 ontwikkelde Goodplanet en Join For Water het educatieve project: 'Wip een tegel en laat het doordringen'
Ga met je klas aan de slag met het wateronderzoek. Onderzoek de speelplaats door een …
In de workshop rond zonne-energie gaan we aan de slag met een hemelbol om de schijnbare beweging van de zon te bestuderen. Dan bestuderen we eerst een zonnecel, kleine zonne-paneeltjes van 2V en 3V en we meten ook hoeveel elektriciteit …
20-02-2024 tot 30-06-2024
Dat ons klimaat verandert, weten je leerlingen waarschijnlijk al. Maar wat zijn de gevolgen hiervan en wat kunnen we doen om onze CO₂-uitstoot te beperken en onze ecologische voetafdruk te verkleinen?
08-01-2024 tot 01-01-2030
Al wandelend zoeken we samen met je leerlingen een antwoord op prangende klimaatvragen.
01-04-2024 tot31-10-2024, 02-04-2025 tot31-10-2025, 01-04-2026 tot31-10-2026, 01-04-2027 tot31-10-2027, 01-04-2028 tot31-10-2028
Met de materialen uit deze koffer worden je leerlingen echte energiedetectives die op onderzoek gaan in de school. Met de materialen in deze koffer gaan je leerlingen op energieonderzoek in de school. In hun zoektocht naar energievreters gebruiken …
Twee koolmezen zijn wanhopig: hun jongen schreeuwen om rupsen. Maar die rupsen blijken verdwenen. Speel het spel en ontdek waarom.
Dit spel bestaat uit het verhaal, een nestenspel en een klimaatspel. Zo komen verschillende thema's aan bod die …
In deze activiteit zoeken leerlingen samen met de begeleidende gids uit hoe het komt dat de aarde koorts heeft en wat wij zelf en anderen er aan kunnen doen.
Tijdens deze workshop maak je kennis met eenvoudige, speelse werkvormen om klimaatverandering tastbaarder te maken voor kinderen. Deze activiteiten laten kinderen toe om met een brede blik naar de problematiek te kijken met aandacht voor de …
03-07-2024
Breng het klimaatverhaal naar je eigen school(omgeving) en leg samen met de leerlingen de link tussen de klimaatverandering en thema’s zoals voeding, bos, water, mobiliteit, energie, bodem, dieren en planten.
Tijdens het project ontdekken …
In de zomer van 2023 stemden de Ecuadoranen massaal tegen het ontginnen van aardolie in het Amazonewoud en ze wonnen deze historische zaak.
Onderzoek samen met je leerlingen hoe de bevolking haar stem liet horen en wat dit teweeg bracht. Laat je …
Hoe helpt jullie actie het klimaat? Doe de test! Naar aanleiding van #Iktrekhetmijaan ontwikkelde MOS twee zelftesten, één voor basisonderwijs en één voor secundair onderwijs. Met de zelftesten reflecteren de leerlingen …
Dit lespakket sluit aan bij de liedjes van Radio Oorwoud. Er is een werkboekje voor de leerlingen en een handleiding voor de leerkracht voorzien.
Volgende onderwerpen komen aan bod:
Een project over isoleren en duurzame energie, bestaande uit een inleidende les en twee thema’s: isolatie en licht.
De inleidende les laat de leerlingen kritisch nadenken over de klimaatopwarming en de uitdagingen waar we als mens …
01-09-2022 tot 31-05-2029
De overgang naar een klimaatneutrale EU zal aanzienlijke sociale, economische en werkgelegenheidseffecten hebben. Voor een sociaal rechtvaardige transformatie zijn mensen nodig die over de kennis, vaardigheden en attitudes beschikken om …
30-06-2024 tot 05-07-2024
Deze infographic toont de eigenlijke inefficiëntie van onze auto. Het merendeel van de tijd staat hij immers stil.
De installatie Moving Water on Tour wil de water-, het klimaat- en de milieuproblematiek in alle continenten onder de aandacht brengen. De artistieke en educatieve installatie bestaat uit 96 kunstwerkjes op witte plastic bakjes. De kunstwerkjes …
De klimaatmemory is een ideale manier om gesprekken over het thema klimaat op te starten. Je kan het spel ook gebruiken om in je klas te peilen naar de aanwezige voorkennis over herbruikbare energie, fossiele brandstoffen, CO2-uitstoot, het …
Een streepje humor kan al eens helpen om lastige onderwerpen bespreekbaar te maken. MOS nodigde daarom cartoonisten Davo en Floris uit om zich uit te leven op heel wat duurzaamheidsthema's.
Deze muziektheatervoorstelling laat op originele wijze de probleemstelling rond de klimaatverandering zien.
De voorstelling werd door Trimuztache ontwikkeld in opdracht van en met de steun van MOS - duurzame scholen, straffe scholen. Doe Dan …
Wanneer en hoe treft klimaateducatie zijn doel en welke ingrediënten zijn daarvoor nodig? Hoe pak je klimaatlessen of -projecten (anders) aan? Haal er alles uit met de inspiratietool KLIMAX van Duurzaam Educatiepunt (Departement Omgeving).
Wanneer heeft klimaateducatie impact? Welke didactische aanpak is nodig? Welke wetenschappelijke inzichten bestaan er al? Arteveldehogeschool en Duurzaam Educatiepunt (Departement Omgeving) zochten het samen uit.
Deze publicatie bundelt …
Twee koolmezen zijn wanhopig.Hun jongen schreeuwen om rupsen.Maar die rupsen blijken verdwenen ...
Een waanzinnige moord?Een dwaze ontvoering?Een verschrikkelijke ziekte?
Speel het spel Waar zijn de rupsen? en ontdek waarom.
Waar zijn de …
Met deze drie educatieve brochures willen we leerkrachten van diverse onderwijsniveaus en leerlingen uit het secundair onderwijs de nodige informatie omtrent warmtepompen, zonnepanelen en windenergie beknopt en in begrijpbare taal aanreiken. Het is …
In deze reeks activiteiten leren leerlingen het verschil tussen weer en klimaat. Ze identificeren verschillende klimaatzones en verzamelen hun eigen weergegevens. Ze analyseren en vergelijken dagelijkse en maandelijkse metingen van de …
In deze Padlet kan je terugvinden hoe je stap voor stap een klimaatraad kan organiseren op school.
Je vindt er lesmateriaal rond volgende activiteiten:
Op deze Padlets vind je lesvoorbereidingen en werkbundels om te werken rond duurzame en betaalbare energie. Padlet 1 bestaat uit alle theoretische informatie. Padlet 2 bestaat uit de toepassing in praktijk
Overal ter wereld ervaren mensen en dus ook kinderen wat de gevolgen zijn van de klimaatverandering.
In deze les gaan de leerlingen in groepjes dieper in op de verhalen van mensen die met deze gevolgen geconfronteerd werden/worden. Door oorzaken en …
Deze presentatie sluit aan bij het thema Stroom nodig uit de methode Wereldkanjers 5.
Wetenschappelijke website waarop doe-activiteiten, online educatieve games en educatieve video's te vinden zijn. Veertien onderdelen van wetenschap komen aan bod, waaronder biodiversiteit, hersenen, genetica, mariene biologie, microbiologie, …
Wist je dat de mode-industrie verantwoordelijk is voor 10% van de broeikasgassen die worden uitgestoten door de mens?
Hoe komt het nu dat deze industrie zo nefast is voor het klimaat en het milieu? En waarom is er zoveel water nodig om …
Dit project is mogelijk gemaakt door ESA. Het daagt leerlingen uit om het verschil te maken bij het begrijpen en beschermen van het klimaat op aarde. Leerlingen doorlopen drie fases.
Maak van je leerlingen energie-experten.
De activiteit bestaat uit twee delen:
28-02-2023 tot 28-02-2029
Deze theatervoorstelling gaat over een duurzame toekomst voor onze planeet.
01-02-2023 tot 28-02-2033
Sffrds! is de titel van een boekje over klimaatverandering. Het is ook de basis voor onze lessen over klimaatverandering en aanverwante onderwerpen, van het onderscheiden van nepnieuws tot de circulaire economie.
Deze publicatie legt in eenvoudige …
Wat we kunnen doen voor het klimaat gaat zoveel verder dan een dikke trui aantrekken en de verwarming lager zetten. Stijgende energieprijzen, lange periodes van droogte, overstromingen … tonen ons dat we het anders moeten aanpakken. Steeds …
17-02-2025 tot 23-02-2025
De klimaatverandering ... hoe zit dat nu precies in elkaar?
MOS biedt leerkrachten die inzetten op klimaateducatie een houvast in de vorm van een klimaatmindmap en een bijhorende tekst. De klimaatmindmap geeft in één samenvattend …
Klimaatopschool is een verhelderende website die kinderen en jongeren helpt om de uitdagingen van de klimaatverandering te begrijpen en actie te ondernemen! De belangrijkste informatie over de klimaatverandering overzichtelijk …
Leerlingen bedenken oplossingen om de klimaatopwarming te stoppen. Ze verwerken hun ideeën in een toneeltje, een poster, een filmpje ...
Het stappenplan is gebaseerd op een lesplan van MOS Vlaanderen en het kaMOShibaiverhaal, Terra is …
Justin Beaver is een interactieve VR-film waarbij de leerlingen de veranderingen door klimaatopwarming en vervuiling kunnen ervaren vanuit de ogen van een bever.
In dit artikel word je meegenomen in het verhaal van Alexandra Sierra, die Justin …
In het nieuws gaat het steeds vaker over temperatuurrecords, smeltende ijskappen en gletsjers, droogte, overstromingen ...
Weten leerlingen welke rol klimaatverandering hierin speelt? Hoe ziet de toekomst van onze planeet er volgens …
CurieuzeNeuzen kreeg eerder al heel wat aandacht. Buisjes voor stikstofdioxidemeting werden in 2018 over heel Vlaanderen opgehangen en de resultaten van luchtkwaliteit werden gretig gedeeld.
In 2021 kwam Universiteit Antwerpen met een nieuw …
klimaatbrigade.be is een interactieve website voor leerlingen. Hij brengt de thematiek van de klimaatopwarming aan de hand van tien thema’s. Ze leggen niet alleen de oorzaken van de klimaatverandering en de gevolgen voor mens en natuur …
Verdeeld in kleine groepjes, doorlopen de leerlingen zelfstandig de thema's in deze bundel tijdens een bezoek aan het educatief centrum Fabriek Energiek.
Volgende thema's komen aan bod:
Op deze Padlet vind je volgende ideeën voor een buitenlesactiviteit:
Dit leermiddel is toegevoegd door studenten die deelnamen aan de Whizzkidswedstrijd voor …
In de eerste twee kolommen van deze Padlet vind je een heleboel video's en teksten die iets te maken hebben met de klimaatverandering.
Sleep de teksten en video's naar één van de andere drie kolommen door snel de inhoud te scannen en te …
Op deze website vind je verhalen rond het thema duurzaamheid. De verhalen bevatten ook didactische wenken en werden vertaald in verschillende talen.
Je vindt er o.a. verhalen over klimaatopwarming, energieverspilling, bodemvervuiling, …
Leerlingen kunnen telkens kiezen uit twee keuzemogelijkheden (een korte douche of een warm bad, met de auto of met de fiets naar school, uitheems of lokaal fruit kopen ...). Laat de leerlingen telkens één van de twee mogelijkheden …
Elke dag krijgen we nieuws te horen over recordtemperaturen, smeltende ijskappen, of overstromingen zoals vorige zomer. Via deze workshop ontdekken de leerlingen wat de oorzaken en gevolgen zijn van de klimaatverandering.
In deze workshop, worden de …
15-09-2022 tot 30-06-2026
Zakboekje met cartoons i.v.m. het klimaat en landbouw.
Je kan ze gebruiken als introductie, discussiemateriaal of bron.
Wil je met je school werken rond het thema energie? Dat is altijd een goed idee, want duurzaam energieverbruik komt zowel de energiefactuur als het klimaat ten goede.
Kan je hierbij wel wat hulp gebruiken? Contacteer je provinciale MOS-begeleider.
Het educatief project Hout Vasthouden heeft tot doel kinderen te laten kennismaken met de levenscyclus van hout, met aandacht voor alle actuele thema's binnen milieueducatie.
In het lespakket komen volgende onderwerpen aan bod:
Deze mini-encyclopedie van het klimaat geeft een korte maar rake toelichting bij de vele trefwoorden die te maken hebben met de klimaatverandering. Tegelijk biedt dit boekje een rake visie op de klimaat- en onderliggende crisissen. Het vermeldt …
Tijdens de drie uur durende interactieve workshop The Climate Fresk leer je of je leerlingen de essentie kennen van de klimaatuitdaging en leren jullie tot klimaatactie overgaan.
Onderzoek, experimenteer, fantaseer en bouw samen jullie klimaatstad.
Het klimaat verandert en dat ondervinden we nu al. Er zijn meer extreme regenbuien en hittegolven. In de Klimaatklas onderzoeken leerlingen uit de tweede en derde graad LO, hoe we …
01-07-2021 tot 28-06-2024
Klimaatverstoringen, vervuiling, files, te weinig groene ruimtes, verspilling ... Hoe kan het morgen nog mogelijk zijn om goed samen te leven in de stad?
Op 750 m² nodigt BELEXPO jongeren, hun leerkrachten en hun gezinnen uit om op een …
05-11-2018 tot 26-12-2031
Het bos heeft ons enorm veel te bieden. Voedsel en hout, maar wist je dat bomen ook voor zuivere lucht en proper water zorgen?
Leerlingen ontdekken door middel van creatieve activiteiten het belang van bomen en bossen. De activiteiten zijn …
De website Curieuzeneuzen in de tuin bevat lespakketten die focussen op verschillende aspecten van het bodemecosysteem en klimaatverandering met extra aandacht voor droogte, hittegolven en de weerbaarheid van onze bodem. We voorzien spelvormen, …
In 1953 werd Nederland overspoeld door een enorme stormvloed. Duizenden mensen werden dakloos en er stierven ruim 1800 Nederlanders.
Wat gebeurt er als er opnieuw zo’n stormvloed op ons afkomt. In de serie Als de dijken breken tonen ze …
Heel wat scholen willen hun expertise met jou delen en tonen hoe zij duurzaamheidsthema’s aanpakken. De MOS-reporters sprokkelden inspirerende ideeën.
We hebben voor jou al heel wat voorbeelden van scholen die succesvol werken rond thema's …
Dit praktijkvoorbeeld toont hoe het vierde leerjaar zong en beeldend werkte rond het klimaat.
Met de klas het bos in
Begeleid door ervaren bosgidsen gaan leerlingen het bos in. Ze meten zelf en bekijken metingen van wetenschappers op iPads. Ze verkrijgen inzicht in de wisselwerking tussen klimaat en bos. Past perfect in het STEM-gebeuren. …
Kamp C is een informatiecentrum rond duurzaam bouwen van de Provincie Antwerpen.
Van een infocentrum voor particuliere (ver)bouwers is het uitgegroeid tot een kenniscentrum en educatieve site die ook ten dienste staat van onderwijs en …
Laat uw leerlingen spelenderwijs kennismaken met energie en energiebesparing. Bestel gratis ElectriCITY, een lespakket van Elia, Eandis en Infrax met educatief materiaal (online), een speldoos en proefjes voor leerlingen van 10 tot 14 jaar.
Meer info
In dit leermiddel vind je een geactualiseerde muzikale nieuwjaarsbrief (2020) op de melodie van Spirits van The Strumbellas.
Dit spel wil leerlingen bewust maken van de impact die ons voedingsmodel heeft op het milieu, het sociaaleconomische klimaat en de gezondheid. De gevolgen van onze consumptiekeuzen worden visueel uitgedrukt, ze worden symbolisch voorgesteld met …
‘Pffff, zo warm en ’t is nog winter’… of ‘Oei! Wat is het koud!’ Herken je deze uitspraken? We horen het steeds meer en dit komt door de klimaatverandering.
Ontdek samen met je leerlingen het klimaatverhaal …
MIK@DOE is een educatief pakket voor lagere scholen. Centraal figuurtje Mik neemt je leerlingen op sleeptouw en laat hen op een speelse manier antwoorden ontdekken op vragen als:
Wij gebruiken vooral fossiele brandstoffen (steenkool, aardgas en aardolie) en kernenergie om energie op te wekken, ons te verplaatsen en electriciteit te produceren. Maar bij de verbranding van fossiele brandstoffen komen er grote hoeveelheden …
Met de onlinegame Energiewijs kunnen de leerlingen kennismaken met heel wat energiebesparende maatregelen. Het spel is er voor kinderen van 8 tot 11 jaar.Dit onlinecomputerspel wil kinderen sensibiliseren om energie te besparen, zowel door …
Een memory over het klimaat. Er zijn kaartjes met oorzaken en er zijn kaartjes met oplossingen.
In de klas zorgen stiften, lijm, verf, bordkrijt, meubelen en de aanwezigen voor luchtvervuiling. Als je je klas onvoldoende ventileert, dan daalt de kwaliteit van de lucht. Uit onderzoek blijkt dat te weinig ventilatie en te veel vervuilende …
Er wordt zoveel gepraat over het klimaat, maar doen we er ook werkelijk iets aan? Door vaker voor de fiets te kiezen, maken we van de wereld een groene, veilige en fijne plek. In Cyclomax, de eerste Vlaamse webserie voor kinderen, proberen …
Het weer is grillig, de bodem beweegt en het klimaat verandert. Voor onze veiligheid en welvaart moeten we weten welke risico’s en kansen dit oplevert. En hoe we ons het beste kunnen voorbereiden. Die kennis heeft het KNMI in huis als het …
Volty Power, een stripfiguur, loodst de kijker mee door de verschillende vormen van energie.
Achtereenvolgens vind je verschillende vormen van:
Deze lesfiche sluit aan bij les 27 van de methode Mikado 6.
Leerlingen bekijken een filmpje waarin ze leren wat klimaat is. Ze ontdekken ook dat er in verschillende delen van Europa een ander klimaat is.
Wat is het verschil tussen het weer en het klimaat? Veel jongeren en kinderen halen dit door elkaar. Deze kennisclip legt op een heel eenvoudige wijze het verschil duidelijk.
In welke klimaatzones is onze aarde verdeeld? Deze kennisclip bespreekt in enkele minuten de drie basiszones, met behulp van neerslag en temperatuur.
Een site waar grijze en alternatieve (zon, wind, water) energie wordt uitgelegd via tekst en beeld.
Aan de hand van de site lossen de leerlingen vragen op in een werkbundel, waardoor ze zelfstandig meer kennis verwerven over deze materie.
ElektroGREENbox is een lespakket over groene stroom en duurzaam energieverbruik.
Het pakket bestaat uit vier hoofdstukjes en één afsluitende huistaak. Je kiest zelf hoe je het materiaal inzet in de les:
Marc ter Horst schreef Palmen op de Noordpool en gebruikte hiervoor heel wat bronnen over klimaatverandering. Veel van die bronnen kan je gebruiken in een les of project over klimaatverandering. Bijvoorbeeld als lesopener op het digibord, als …
Inspiratie over het duurzaam omgaan met onze leefomgeving.
Projecten:
Lesmateriaal over onder meer:
Gratis lesmateriaal van WWF-Nederland over natuur, klimaat, duurzaamheid en wilde dieren, waarbij kinderen zelf ontdekken wat zij kunnen doen voor een betere aarde.
Je vindt er o.a. lessen en werkblaadjes over volgende onderwerpen:
Klimaatschimmel is de titel van een boekje over klimaatverandering. Het is ook de basis voor niet alledaagse lessen over klimaatverandering en aanverwante onderwerpen, van het onderscheiden van nepnieuws tot de circulaire economie.
De nadruk ligt op …
In het filmpje van VRT NWS worden het vliegtuig, de Flixbus en de trein als transportmiddelen voor een vakantie met elkaar vergeleken. Dit kan ook aanleiding geven tot een debat rond het klimaat en duurzaamheid.
Na het spelen van De helden van de bouw kijk je nooit nog op dezelfde manier naar een bouwwerf. Dit spel laat leerlingen ontdekken welke wereld er achter elke kraan schuilgaat.
De bouw is een fascinerende sector die onze omgeving bepaalt. Waar …
Deze lestips sluiten aan bij het boek Mestzilla. Leerlingen ontwerpen een uitvinding, ze voeren onderzoek naar een insect en verzinnen een stripverhaal. Daarnaast krijg je als leerkracht ook handvatten om met je leerlingen na te denken over …
MOS stelt gratis energiekoffers ter beschikking. Daarin vind je een handleiding en tal van instrumenten om samen met de leerlingen een energieonderzoek op school te voeren. Denk aan energiemeters, infraroodthermometers, …
Een educatief medewerker van De Ruigte komt een workshop geven op de school.
Professor Watt trekt aan de alarmbel: we verbruiken te veel energie. Een assistent komt langs op school en neemt samen met jullie de school onder de loep. Waar zitten de …
01-01-2024 tot 29-02-2024
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over het onderscheid tussen weer en klimaat en het verschil tussen milieu en klimaat. De collectie gaat ook in op bezorgdheden die leven bij kinderen. De fragmenten met mogelijke oplossingen en …
Deze kaartjes kan je in een babbelpot over het milieu stoppen. Zo kunnen je leerlingen in groep filosoferen of discussiëren over de opwarming van de aarde en hoe ermee om te gaan.
De vragen zijn opgedeeld in zes groepen: voeding, …
Met deze opdrachtkaarten kan je via programmeren werken rond klimaatopwarming.
Deze fiches maken het thema energie bespreekbaar voor kinderen van de tweede en de derde graad.
In deze les worden de oorzaken en gevolgen van de klimaatopwarming besproken. Leerlingen denken ook na over mogelijke oplossingen.
Kapitein Clean heeft jouw hulp nodig. Jouw missie is om de stad Cleanopolis groener te maken. Een gevecht tegen de klimaatsveranderingen en de vervuilende wolk boven de stad.
In dit leermiddel vind je de presentatie bij de gastles die Elke Martens gaf in de derde graad van het lager onderwijs. In de presentatie wordt uitgelegd waarom jongeren spijbelen voor het klimaat.
Elke stelde vast dat heel wat kinderen goed op de …
Wij houden er ook niet van om gevolgd te worden. Daarom gaan we zorgvuldig om met jouw privacy.
Noodzakelijke cookies: voor de correcte en veilige werking van de website.
Functionele cookies: voor een betere ervaring (b.v. automatisch aanmelden). aanbevolen
Mediacookies: voor het insluiten van video en andere media. aanbevolen
Statistische cookies: voor anonieme analyses ter verbetering van de ervaring.
We plaatsen cookies om de ervaring te verbeteren en onze website te monitoren.
Voorkeur bewaren