Stop carcinogenen: Serious game

In het kader van de Roadmap on Carcinogens, de Europese campagne om de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen (ofwel carcinogenen) in de werkcontext te verminderen, lanceert de FOD Werkgelegenheid een interactief spel om studenten vertrouwd te maken met de maatregelen die genomen moeten worden om de risico’s van kankerverwekkende stoffen op de werkvloer te beheersen.

Ontdek het spel via de website Stop carcinogenen.

Ook een Franse en Engelse versie van het spel zijn beschikbaar.

Het belang van preventie

Meer dan 120.000 Europeanen worden elk jaar met werkgerelateerde kanker gediagnosticeerd en bijna 80.000 mensen sterven aan kanker veroorzaakt door werken met kankerverwekkende stoffen. Dit is 53% van het totaal aantal van werkgerelateerde overlijdens. Het is de wettelijke verplichting van de werkgever om een veiligheidsbeleid te organiseren en de juiste preventiemaatregelen te voorzien.

Er zijn heel wat processen die kankerverwekkende stoffen opwekken, denk maar aan de fijne stofdeeltjes in dieseluitlaatgassen, houtstof of lasrook.  Het is dan ook belangrijk dat (toekomstige) werknemers weten waar de risico’s op de werkvloer zich bevinden en hoe men de nodige preventiemaatregelen kan nemen.

Hoe speel je het spel?

In het spel neem je de rol op van preventieadviseur en moet je mogelijke gevaren in specifieke werksituaties (een bouwwerf, een ziekenhuis en een fabriek) identificeren en je werkgever adviseren.

Bij het aanklikken van een locatie krijg je eerst een korte inleidende video te zien. Daarna kan je in meerdere ruimtes rondwandelen door op de pijtjes te klikken. Kijk telkens goed rond en klik alle gevaarlijke situaties aan. Die bevinden zich achter een aantal vraagtekens.

Nadat je alle risico’s hebt aangeduid, krijg je een overzicht van de correcte werkruimte met de juiste informatie.

STOP-principe

Één van de belangrijkste principes die in het spel aan bod komt, is het STOP-principe. Dit preventieprincipe doet een hiërarchie van preventiemaatregelen uit de doeken om gevaarlijke blootstelling aan kankerverwekkende stoffen zoveel mogelijk te beperken. De te volgen stappen zijn:

Substitutie, waarbij het gebruik van een gevaarlijk product of een kankerverwekkende stof vermeden wordt door het te vervangen door een stof die niet of minder gevaarlijk is voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers;
Technische maatregelen, in te voeren om het vrijkomen van kankerverwekkende stoffen die een risico kunnen opleveren voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op de arbeidsplaats, te voorkomen of te beperken. Voorbeelden zijn werken in gesloten systemen, het gebruik van passende afzuiging bij de bron van het risico, of ventilatie;
Organisatorische maatregelen, zoals voorbehouden werkplekken voorzien voor het gebruik van gevaarlijke stoffen, beperken van het aantal werknemers of de arbeidstijd, waarin een werknemer blootgesteld kan worden, gepast en geregeld onderhoud van de werkplek, verschaffen van gepaste informatie en bovenal opleiding;
Persoonlijke bescherming, te gebruiken wanneer blootstelling niet met andere middelen kan worden vermeden, bijvoorbeeld ademhalingsbescherming, handschoenen, maskers beschermingskledij …
Iedereen, werkgevers én werknemers, moeten de STOP-principes toepassen. Zo STOP je blootstelling aan kankerverwekkende stoffen en dus ook de werkgerelateerde kankergevallen.

Hoe gebruik ik het spel in de lessen?

De FOD Werkgelegenheid heeft een aantal hulpbronnen bij het spel ontwikkeld voor leerkrachten die hun leerlingen vertrouwd willen maken met het thema veiligheid en gezondheid op het werk.

De aangeboden informatie gaat dieper in op een aantal concepten die aan bod komen in het spel. Deze hulpbronnen kunnen dienen als lesmateriaal en bieden zo een aanvulling voor het spel.

Leerkrachten kunnen voor hun lessen gebruik maken van een:

• Pedagogische fiche met informatie over het spel en hoe het te spelen, doel en doelgroep;
• benodigdheden;
• leerdoelen;
• lestips;
• andere hulpbronnen:
  • Informatiebundel over de preventie van carcinogenen;
  • Powerpointpresentatie;
  • Evaluatieoefening rond het spel;
  • Verbetersleutel voor de oefening rond het spel.

Meer info
Meer informatie over de Roadmap on carcinogens is beschikbaar in het Engels op de website van de campagne: About the roadmap; op de website van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA), in het thema Roadmap voor kankerverwekkende stoffen.
Op deze BeSWIC-website zijn in het verleden al verschillende artikels verschenen over kanker en de gevaren van kankerverwekkende stoffen. Hieronder enkele voorbeelden:

• Wereldkankerdag 2023 en de Roadmap on carcinogens;
• Kankerverwekkende en mutagene agentia.