Effectief woordenschatonderwijs in een notendop

Wat zijn kenmerken van sterk woordenschatonderwijs? Hieronder vind je enkele principes die aansluiten bij wetenschappelijk onderzoek naar effectieve taaldidactiek. Je kan ze gebruiken als instrument om lesmateriaal aan te toetsen, te selecteren of te ontwikkelen. Scroll naar beneden voor een selectie van goede praktijkvoorbeelden. Raadpleeg hier het volledige referentiekader.

Selectie

Hanteer frequentie en relevantie als criteria voor de selectie van woordenschat. Als leerlingen eerst hoogfrequente woorden verwerven, beschikken ze over een sterke basis om teksten te begrijpen, conversaties te houden en teksten te schrijven. Besteed daarbij ook aandacht aan woordcombinaties en vaste uitdrukkingen, zoals een vraag stellen of ik denk dat. Een tweede focus ligt op relevante schooltaalwoorden, zoals omcirkelen of oorzaak en gevolg.

Expliciete woordenschatinstructie

Voorzie tijd voor expliciete woordenschatinstructie waarin nieuwe woorden op een toegankelijke manier worden geïntroduceerd, met ruimte voor betekenisonderhandeling en productie. Geef een logische opbouw aan woordenschatactiviteiten:

• Maak een onderscheid tussen activiteiten waarin je woordenschat introduceert, en activiteiten die gericht zijn op woordenschatkennis herhalen en verankeren.
• Bouw activiteiten volgens moeilijkheidsgraad op, gaande van oefeningen waarin leerlingen enkel de betekenis van woorden moeten ophalen, tot oefeningen waarin ze nieuwe woorden doelgericht inzetten in hun communicatie.

Herhaling

Veranker woordenschat door voldoende herhalingsmomenten in te plannen waarin je terugkomt op eerder geïntroduceerde woordenschat. Laat woorden terugkeren in gevarieerde contexten en voorzie momenten waarop de leerlingen actief met de doelwoordenschat aan de slag gaan in een betekenisvolle context.

Betekenisvolle input en output

Stimuleer woordenschatuitbreiding via contextrijke lees- en luisteractiviteiten en doelgerichte spreek- en schrijfactiviteiten waarin leerlingen nieuwe woordenschat gericht moeten inzetten. In het referentiekader vind je meer tips rond woordenschatverwerving bij lees-, luister-, spreek- en schrijfactiviteiten en bij geïntegreerde taaltaken.

Raadpleeg hier het volledige referentiekader