Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.

-
Omgaan met radicalisering: professioneel handelen in de schoolcontext: Meerdaagse vorming
Religieus extremisme, extreemrechts gedachtengoed, radicale uitspraken… Niet alleen op sociale media zijn deze zaken schering en inslag, ook op school zijn er soms tekenen aan de wand.
In deze nascholing ga je dieper in op het …
tot
Nascholing of activiteitNieuw -
Nieuwsgebruik en nieuwswijsheid bij Vlaamse jongeren: Leesoefening - Campus Nederlands 3
Deze leestest is gemaakt op basis van het artikel Zeven op de tien jongeren volgen nieuws vooral via sociale media, slechts 40% kan nepnieuws herkennen.
Er wordt in deze test gepeild naar tekstbegrip en het begrip van nieuwe woordenschat. Er …
Interactieve oefeningLeerkracht -
Deepfakes: Nep of echt
Lesmateriaal om les te geven over het fenomeen van deepfakes. Leerlingen ontdekken wat deepfakes zijn en hoe ze deze kunnen herkennen. Dit materiaal past in een les over mediawijsheid waarbij je leerlingen bewust maakt van de werking, toepassingen en …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Klopt dat wel?
Nieuwsberichten verspreiden zich via alle soorten kanalen. Ook op TikTok, Instagram en andere sociale media zien we wat er in de wereld gebeurt. Maar is alles wat je daar ziet echt? Het is onmogelijk om ons af te schermen voor nepnieuws. Maar we …
WebsiteLeerkracht, ICT-coördinator -
EDUbox Kritisch denken: Jouw kompas voor heldere inzichten
Elke dag wordt ons brein overspoeld met prikkels. En hoewel we graag geloven dat we kritisch kijken naar alle informatie die binnenkomt, is dat vaak niet zo.
De vaardigheid kritisch kijken en denken is essentieel en helpt ons bewuster, zelfstandiger …
Interactieve oefening -
Do.IT.school: Cybersecurity
Toolbox van het do.IT.school-project met links en informatie over cyberveiligheid.
Het do.IT.school-project neemt je mee doorheen de zes competentiepijlers van het DigCompEdu-framework met een aantal concrete toepassingen en onderwerpen. Deze bijdrage …
Downloadbaar lesmateriaal -
Cyber Helden: Educatieve tools over internetveiligheid
Kinderen zijn steeds meer geconnecteerd met het internet en worden bijgevolg vaker geconfronteerd met risico’s zoals oversharing, oplichting, nepnieuws, cyberpesten... Het programma van Cyber Helden biedt leerkrachten de nodige materialen en …
Downloadbaar lesmateriaal -
Hybride oorlogsvoering: Verwerkingsvragen
Meerkeuze- en open vragen bij het VRT NWS artikel Hybride oorlogsvoering uitgelegd en in kaart gebracht.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Tien hardnekkige klimaatmythes ontkracht
Een discussie over het klimaat kan ongemakkelijk en zelfs ronduit deprimerend zijn. Vaak worden er stellingen op tafel gelegd zonder wetenschappelijke onderbouwing. Naast klassieke klimaatsceptici krijgen we steeds meet te maken met fake news. …
Downloadbaar lesmateriaal -
Mediawijze leerlingen? Dat lukt met filosoferen
Nepnieuws dringt via tablets en smartphones de kinderkamer binnen. Wat is waarheid? Wie bepaalt dat? En mogen we soms liegen? Volgens expert Eef Cornelissen kan je door te filosoferen in klas, het kritisch denken van je leerlingen aanscherpen. Zo …
Video -
Fake news op sociale media: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over fake news. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les op …
Video -
Fake news: Een nep nieuwsbericht maken met ChatGPT
Opdracht in duo's waarbij de leerlingen zelf een nep nieuwsbericht maken.
De opdracht bestaat uit verschillende onderdelen:
- zelf een nep nieuwsbericht bedenken en uitwerken met behulp van ChatGPT;
- het gegenereerde nieuwsbericht verder aanvullen met …
Downloadbaar lesmateriaal (13)Leerkracht