Sleutelcompetentie: ruimtelijk bewustzijn
Ruimtelijk bewustzijn ontwikkelen heeft te maken met vaardig worden in ruimtelijk relationeel denken en bewust ruimtelijk handelen.
Ruimtelijk bewustzijn is gestoeld op een sterk mentaal kaartbeeld en een breed ruimtelijk referentiekader. Dit verrijken we doorheen de jaren met relevante kennis van de situering van plaatsen, patronen processen … op aarde maar ook in het zonnestelsel en het heelal. Het gaat hierbij om zowel fysische als sociaal-economische thema’s. De leerlingen leren daarnaast een aantal basisprincipes van ruimtelijke lokalisatie.
Plaatsen van elkaar onderscheiden
Naast de situering is er aandacht voor plaatsbegrip. We plaatsen lokale, nationale en internationale gebeurtenissen in een geografisch kader. Aan de hand van zogenaamde 'landschapsvormende' lagen bouwen leerlingen systematisch een breed geografisch kader op. Voorbeelden van die lagen zijn vegetatie, reliëf, bevolkingsdichtheid, welvaart … De leerlingen leren kenmerken van een bepaalde plaats beschrijven en onderzoeken en kunnen zo plaatsen van elkaar onderscheiden.
Ruimtelijke patronen en processen
Na de beschrijving van het landschap gaan we dieper in op het dynamische aspect. Leerlingen herkennen, begrijpen en voorspellen processen en interacties waardoor plaatsen voortdurend veranderen.
Voorbeelden van zulke interacties zijn die tussen politiek-economische variabelen en migratiestromen of die tussen klimaatverandering en landbouw. We bekijken het ruimtelijke systeem als geheel, wat meer complexe denkvaardigheden vereist, en waarbij de nadruk ligt op het verklarende en het onderzoekende.
Van atlas tot bodemonderzoek
Tot slot maken we kennis met het instrumentarium om ruimtelijke patronen en processen te onderzoeken. Leerlingen gebruiken materialen en instrumenten zoals atlassen, GIS-viewers en terreintechnieken (bv. bodemonderzoek).
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.

-
Sleutelcompetentie ruimtelijk bewustzijn: Audiovisueel lesmateriaal
Deze pagina bevat filmpjes en audiofragmenten om te werken rond de sleutelcompetentie ruimtelijk bewustzijn.
We tonen je voor elke bouwsteen relevante audiovisuele collecties, luisterfragmenten en filmpjes op Het Archief voor Onderwijs, geselecteerd …
Video -
The Deep Sea: Ontdek de oceaan
The Deep Sea is een interactieve webpagina waarmee je door de oceaan scrolt. Je ontdekt verschillende zeedieren en je komt interessante feiten te weten over de oceaanverkenning. Je scrolt helemaal tot het diepste punt op de aarde, …
App of softwareNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Space Elevator: Ontdek de atmosfeer en de ruimte
Space Elevator is een creatieve tool die jou meeneemt op een denkbeeldige reis in een ruimtelift. Door te scrollen neemt de hoogte van de lift toe en ontdek je de veranderingen die in de atmosfeer plaatsvinden. Je krijgt daarbij informatie …
WebsiteNieuwICT-coördinator, Systeembeheerder -
De week van Karrewiet van 28 maart 2025
BookWidget over De week van Karrewiet van 28 maart 2025 met verschillende type vragen. Er is ook specifieke aandacht voor taaldoelstellingen.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Windrichtingen in Afrika: Oefening
Oefening waarbij leerlingen oefenen op het situeren van Afrikaanse landen aan de hand van de windrichtingen.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Windrichtingen in Europa: Oefening
Oefening waarbij leerlingen oefenen op werken met windrichtingen. Ze situeren aan de hand van de vier windrichtingen Europese landen en steden ten opzichte van elkaar.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Windrichtingen in Zuid-Amerika: Oefening
Oefening waarbij leerlingen oefenen op werken met windrichtingen. Ze situeren aan de hand van de vier windrichtingen Zuid-Amerikaanse landen en steden ten opzichte van elkaar.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Plaatsen opzoeken in de atlas: BookWidgetsoefening
Digitale oefening voor het opzoeken van plaatsen in een atlas. De leerlingen leren hoe ze het register van de atlas gebruiken en ontdekken hoe ze de hoofdsteden van landen in de atlas kunnen vinden.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Ontdekkingstocht erfgoedparels
Een gids neemt je mee langs het Archeopark en de pittoreske dorpskern van Ename.
Het archeopark toont de grondvesten van de beroemde benedictijnenabdij van Ename de Sint-Laurentiuskerk: één van de best bewaarde vroeg-romaanse monumenten …
tot
Nascholing of activiteit -
Climate Detectives: Klimaatonderzoek in je buurt
Tijdens deze Trigger Training van vijftien minuutjes maken we je warm om volgend schooljaar deel te nemen aan klimaatproject. Een grotere vorming volgt begin volgend schooljaar 2025-2026.
In het project ‘Climate Detectives’ gaan je …
,
Nascholing of activiteit -
Woordenschat huisvesting: Kwartet
Via een kwartetspel wordt de woordenschat rond wonen en huisvesting verkend. De verschillende categorieën zijn:
- soorten woningen;
- hoe woningen worden ingedeeld via omschrijvingen;
- soorten landschappen ;
- wonen vroeger;
- wonen elders …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Openschooltuinendag
Steeds meer scholen krijgen een groen kleedje. Kriebelt het bij jouw team ook om je speelplaats aan te pakken? Kan je daarbij wel wat inspiratie gebruiken? Ga dan eens kijken bij collega's in andere scholen. Scholen vertellen tijdens de …
tot
Nascholing of activiteit