Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Audiovisueel lesmateriaal verkiezingen 2024
Op deze pagina verzamelen we een pak audiovisueel lesmateriaal van Het Archief voor Onderwijs waarmee je jouw klassen wegwijs maakt doorheen het feest van de democratie. Ze wordt in aanloop naar de verkiezingen regelmatig bijgewerkt.
Wij schuiven …
ArtikelNieuw -
Is dat echt zo: Herken jij een echt nepbericht?
Verzonnen berichten, video’s die zijn bewerkt en cijfers die niet kloppen. Vraag jij jezelf wel eens af of iets echt zo is? Deze site laat zien hoe nepnieuws werkt en hoe je het kan herkennen.
Isdatechtzo.nl is ontwikkeld door het Netwerk …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Aan tafel! Eten bij moslims, joden en christenen: Expo
Voor veel mensen bepaalt religie in grote mate wat je wel of niet mag eten en hoe iets bereid moet worden. Maar evengoed speelt voedsel of de onthouding ervan een belangrijke rol bij feesten, tradities en overgangsrituelen. In deze tentoonstelling …
tot
Nascholing of activiteitNieuw -
Koninklijke Musea voor Kunsten van België: Gratis rondleidingen
Dankzij de schenking van een genereuze mecenas, lid van de Vrienden van de Musea (www.becomeafriend.be), kunnen de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België 100 gratis rondleidingen aanbieden. Je kan kiezen voor een rondleiding of een …
AankondigingNieuw -
Veiligheid en gevaar: Knijpkaart
Knijpkaart met pictogrammen rond veiligheid, EHBO, AED, brandweer en politie.
Op deze manier leren de leerlingen spelenderwijs kennismaken met de pictogrammen.
Het materiaal is zelfcorrigerend.Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, GOK- of zorgcoördinator, ondersteuner, … -
Kiesraad in de klas
De Kiesraad is een Nederlandse serious game die toegespitst is op vier onderwerpen:
- ondermijnende criminaliteit
- sociale media
- cybercrime
- sexting
Elk onderwerp heeft een filmpje van maximaal tien minuten waarin een of meerdere dilemma’s …
WebsiteLeerkracht, Ander -
UseTheNews
#UseTheNews is de website van een Nederlandse stichting die nieuwsmedia meer jongerenwijs en jongeren meer nieuwswijs wil maken.
Op de pagina voor scholen kan je enkele Lesson Up lessen vinden en een database met een selectie van lesmateriaal …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Kinderrechten: Vlaggenlijn
Deze vlaggenlijn is ontworpen om kinderen op een speelse manier bewust te maken van hun rechten. Het is een kleurrijk hulpmiddel dat je in de klas of in andere kindvriendelijke omgevingen kan gebruiken.
Gebruik deze vlaggenlijn als gespreksstarter, in …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Democracity: Inleefspel bij het bouwen van een democratische stad
De leerlingen vormen politieke partijen, ze verdedigen hun standpunten en prioriteiten bij het bouwen van een democratische stad. De leerlingen ervaren dat overleg, argumentatie, meerderheid en consensus nodig zijn in een democratische samenleving …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
BELvue Campus: Podcast
De podcast BELvue Campus is gericht op leerkrachten. Elke maand heeft BELvue het, met de hulp van experts, over een thema dat verband houdt met democratie, burgerschap, de geschiedenis van België. Ook spreken ze over de vraag hoe deze …
Audio -
Jaaroverzicht Karrewiet 2023: Meerkeuzevragen
Reeks van eenvoudige meerkeuzevragen i.v.m. het jaaroverzicht 2023 van Karrewiet.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Go goals: SDG bordspel
Het spel is bedoeld om kinderen en jongeren over de hele wereld op eenvoudige en kindvriendelijke manier te informeren over de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht