Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
LHBTIQ+: De Basiscursus
Het is belangrijk dat iedereen zich welkom en veilig voelt in de zorg. In deze basiscursus leer je over de begrippen sekse, gender en seksuele oriëntatie. Ook leer je over inclusieve communicatie en hoe je dat aanpakt, hoe je zichtbaar een …
VideoLeerkracht -
Eerste hulp bij reanimeren en defibrilleren: Affiche
Op deze affiche vind je het stappenplan van reanimeren en defibrilleren.
Downloadbaar lesmateriaal -
EDUbox Gezondheid: Interactieve video
De interactieve video over gezondheidszorg is bestemd voor leerlingen uit het secundair onderwijs. Zij kunnen deze les individueel en op een moment naar keuze volgen. Wetenschapsjournalist Koen Wauters neemt de leerlingen mee op …
Interactieve oefening -
Omgaan met diversiteit: Toolbox
De toolbox is bruikbaar voor onderwijs aan cultuurdiverse klassen en lessen rond democratisch burgerschap.
Downloadbaar lesmateriaal (8)Leerkracht -
Sauve une vie: Serious game eerstehulpverlening
In deze serious game word je meegenomen in het verhaal van de reanimatie van Cathy en in het verhaal van de eerste hulpverlening bij een aanrijding.
Interactieve oefening (14)Leerkracht -
Florence Nightingale, Mary Seacole en andere pioniers in de gezondheidszorg: Lessenreeks
Deze les(senreeks) handelt over pioniers in de gezondheidszorg. Florence Nightingale is waarschijnlijk de bekendste in Europa. Ze is echter niet de enige.
De les(senreeks) is nu opgevat als een klasgesprek over evoluties in de gezondheidszorg …
Downloadbaar lesmateriaal (29)Leerkracht -
Omgaan met diversiteit in de opvang en op school: Opdracht en klasgesprek
Bewustzijn van het persoonlijke referentiekader vormt de basis voor een diversiteitssensitieve grondhouding. Ontdek op welke manier een tekenopdracht een eye opener kan zijn.
Deze opdracht (met eventuele varianten) en het bijhorende …
Downloadbaar lesmateriaal (48)Leerkracht -
Omgaan met diversiteit in de kinderopvang: Klasgesprek
Een fragment uit het tv-programma De wonderjaren op Eén (2021) over de vraag of kleuters een onderscheid maken in huidskleur vormt een mooie basis om het gesprek aan te gaan over omgaan met diversiteit in de kinderopvang en op school, het …
Downloadbaar lesmateriaal (39)Leerkracht