Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Coding Park: Leren programmeren
Coding Park is een codeerplatform waarop leerlingen leren coderen en computationeel denken. Daarbij wordt gebruik gemaakt van visuele blokken of Python. Je kan meteen aan de slag in de gratis programmeeromgeving. Als je als ouder of leerkracht de …
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
MicroBlocks: Leren programmeren
MicroBlocks is een gratis, Scratch-achtige programmeertaal voor het leren werken met educatieve microcontrollerboards zoals de Micro:bit, Adafruit Circuit Playground Express en vele andere. MicroBlocks is een live programmeersysteem.
Klik op een …
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
Automatus: De app waarmee je rekenen automatiseert
Automatiseer op een speelse manier de basisbewerkingen. In Automatus moeten je leerlingen samenwerken om de verschillende landen te veroveren.
Via een doeltijd op maat kan een leerling een tegel van het land veroveren. Elke leerling, snel of minder …
App of software -
Fractio Quest: Breuken leren in een tweede taal
Binnen het Erasmus+ project 'gamifying CLIL within mathematics' werd een set van digitaal game-based materiaal ontwikkeld om het onderwijs en leren van breuken in een tweede taal te ondersteunen en stimuleren.
De hoofdfocus ligt op de gratis app …
App of softwareLeerkracht -
Saving Gal: Rekenspel
Saving Gal is een computerspel waarbij leerlingen hun rekenvaardigheden moeten gebruiken om Pipo, het hoofdpersonage, te helpen om zijn hond Gal te bereiken en samen terug naar huis te gaan.
Spelers moeten rekensommen oplossen en vervolgens …
App of softwareLeerkracht -
PhET: Interactieve simulaties voor wetenschap en wiskunde
App om wetenschappen en wiskunde te ontdekken. Aan de hand van simulaties ontdekken leerlingen, ouders en leerkrachten de werking van atomen, de effecten van energie en het aanpassen van factoren op reacties m.b.t. beweging (actie en reactie).
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
FluidMath: Digitaliseer handgeschreven wiskundeformules
FluidMath is een programma waarmee je handgeschreven wiskundeberekeningen en -formules kan digitaliseren. Zo schrijf je bijvoorbeeld een formule met een stylus op een beeldscherm waarna FluidMath er een getypte formule van maakt die je in …
App of softwareICT-coördinator, Systeembeheerder -
Bomberbot: Leren programmeren
Een volledig uitgewerkte lesmethode om kinderen te leren programmeren.
Hier is geen ICT-kennis voor nodig!Volledige lesplannen en presentaties waarmee je direct aan de slag kunt. Er zijn meer dan driehonderd levels in de online game voor …
App of software (4)Leerkracht, ICT-coördinator -
Motion in a Straight Line Math
Breuken is iets dat veel leerlingen lastig vinden. Ook al hebben ze het inzicht, snel rekenen met breuken blijft moeilijk. Deze app maakt rekenen met breuken verslavend.
Je gebruikt de bewegingssensor van de iPad en houd hem recht voor je in twee …
App of softwareSchool/onderwijs -
Dragonbox: Leer spelenderwijs algebraïsche vergelijkingen kennen
Met het spel Dragonbox leren leerlingen spelenderwijs de basisprincipes van algebraïsche vergelijkingen kennen. In het spel is het scherm in twee delen gedeeld waarin er zich elementen (prenten) bevinden. Het is telkens de bedoeling om de …
App of softwareOrganisatie, firma, vzw -
Sketchometry: Wiskundig tekenen
Deze software biedt mogelijkheden tot visualiseren die je niet kan realiseren op papier of op bord. Hiermee moedig je een actieve, ontdekkende benadering tot wiskundig denken aan. De software kan zowel thuis als op school worden gebruikt. Hiervoor …
App of softwareLeerkracht, Directie