Nascholingstraject Ge zijt zelf competent: Academie Izegem

Dit is een van de trajecten, uitgetekend binnen het nascholingstraject Ge zijt zelf competent.
Algemene info over dit traject.

In Izegem was er een samenwerking tussen de academie voor beeldende kunsten en de academie voor muziek en woord. Deze twee academies (zeker de hoofdscholen) liggen op een steenworp van elkaar, maar hadden nog nooit iets samen gedaan. Met Ge zijt zelf competent! hebben ze die kans wel gegrepen.

De eerste bijeenkomsten: duo’s beeld en woord

Tijdens een eerste vergadering waren leerkrachten van beide academies en hebben we onder andere samen onderzocht wat er al allemaal gebeurt op vlak van interdisciplinair werken. Op zich was dat best al goed. Er waren veel leerkrachten al spontaan bezig rond interdisciplinair werken. Er was een duidelijke vraag en goesting om ook samen te werken, en het interdisciplinair werken veel verder uit te bouwen. Er zijn duo’s gemaakt van telkens een leerkracht woord en een leerkracht beeld. Die duo’s zijn ontstaan door te kijken wie wanneer aan welke leeftijd les geeft om zo een match te kunnen maken. Er ontstonden vier trajecten waarbij er telkens uitwisseling en samenwerking was tussen de leerkracht/leerlingen beeld en woord. Elk traject bestond uit minstens vier gezamenlijke lessen, waarbij alle leerlingen van die twee klassen afwisselend in de academie voor woord en de academie voor beeld samen kwamen om gezamenlijk les te krijgen van de twee leerkrachten.

Totaalbeed

Een eerste traject werkte rond Where the wild things are, een film naar het boek Max en de maximonsters. Het monsterthema werd gebruikt om zowel groteske figuren te spelen, heel creatief met de stem om te gaan maar ook om kostuums te maken. Op die manier werd aan een totaalbeeld gewerkt.

Schimmenspel

Een tweede traject vertrok uit werk van Lotte Reiniger, die vooral bekend geworden is met haar silhouetten-films (schimmenspel). In een eerste fase maakten alle leerlingen kennis met schimmenspel en Reiniger. Via tal van opdrachten en experimenten ontdekten de leerlingen wat er allemaal mogelijk was, zowel in het snijden van silhouetten als in het spelen ermee.

Als ze daarna scenario’s en verhalen bedachten, konden ze ook concreet aan de slag om figuren te bedenken bij het verhaal. Uiteindelijk resulteerde dit in een samenspel tussen leerlingen van beide opleidingen, waarbij er verhaaltjes in schimmenspel gespeeld werden terwijl de tekst live voorgedragen werd. Er is hier en daar ook gewerkt met een combinatie van een acteur die met de schimmen samen speelt.

Heel mooi aan dit traject, is dat er heel dikwijls een switch ontstaat, en dat de leerlingen beeld vooral met de tekst en het voordragen bezig zijn, en de leerlingen woord vooral met het spelen met de figuren. Dit gebeurde heel spontaan, zonder dat iemand daarop aanstuurde.

Superhelden

Traject drie ging over superhelden. Er zijn duo’s gemaakt met telkens één leerling beeld en één leerling woord. Er werd vertrokken van foto’s van zichzelf, als gezicht voor een nieuwe superheld. Op basis van hun hobby’s, dromen en eigen helden werd er in het duo een nieuwe superheld bedacht. Dit gebeurde enerzijds klassikaal (door gezamenlijke theateropdrachten, teksten te lezen/schrijven, …) als per duo (op basis van allerlei voorbeelden). Op basis van hun eigen beschrijvingen ontwikkelden de duo’s hun eigen held, ook in beeld. Het gezicht was telkens een print van één van hun foto’s, de rest werd er door beide leerlingen (woord en beeld dus) bij geschilderd tot een wervende affiche.

Hier zat er een leeftijdsverschil tussen de twee afdelingen. De leerlingen woord waren iets ouder dan de leeringen beeld. Dat was niet altijd even evident, maar als duidelijk werd dat ook de oudsten van de jongsten iets konden leren (vooral op technisch vlak, bijvoorbeeld schilderen), liep dat wel vlot.

Poëzieposters

Het vierde en laatste traject ging over emoties en daaruit voortvloeiend ook poëzieposters. Via tekst- en poëziemateriaal werden verschillende emoties verkend en dieper op in gegaan.

Startend vanuit schilderijen van Guiseppe Arcimboldo, mochten de leerlingen daarop met groenten en fruit een gezicht maken met een duidelijke emotie. In een boterhamdoos (zie foto’s) kreeg je zo heel sprekende gezichten. Deze werden gebruikt om dialogen te schrijven. Vanuit de expressie van twee (foto’s van de) brooddoosgezichten werd een verhaaltje geschreven door de leerlingen woord en beeld. Deze zijn gespeeld vanachter een scherm met de foto’s van de gezichten als een soort stokpop. Op die manier is het voor alle leerlingen, ook zij die weinig of geen ervaring hebben met voordragen, een heel veilige manier van spelen en proberen.

In een volgende fase zijn er nog duidelijke emoties gekozen bij elk fruitgezicht, en zijn er gedichten gezocht en geschreven. Daarvan is dan een geheel gemaakt zodat er een poëzieposter ontstond.

Bedenkingen bij intervisie

Tijdens de intervisiemomenten was het vooral samen zoeken naar manieren om de opdrachten die leerkrachten niet gewoon waren om te begeleiden (buiten hun eigen discipline dus), toch goed te begeleiden. We ontdekten dat het bij veel opdrachten (als deze niet technisch is) goed mogelijk is om leerlingen te coachen. Dit gaat best als je opdrachten faseert, als je een aanzet geeft of mee helpt ideeën verzamelen. Ook het werken met verschillende snelheden loont. Als niet elke leerling op hetzelfde moment met dezelfde fase klaar moet zijn, is de begeleiding veel persoonlijker en op maat van de leerlingen. Dat werkt motiverend. Het viel ook op dat doorgaans de leerlingen die beeld volgen, na het overwinnen van een eerste schroom vaak heel snel stappen zetten in het lezen, voordragen, acteren,… Omgekeerd was het ook vaak zo dat de leerlingen woord zich fijn konden uitleven met het beeldend bezig zijn. Dit kan komen door de afwisseling voor hen, of door het plots leren kennen van andere disciplines.

Evaluatie van het gehele project

We hebben tijdens de evaluatie een aantal knelpunten benoemd, alsook de sterke punten van dit project. Zo werd door alle betrokken leerkrachten duidelijk benoemd dat ze dit een grote meerwaarde vinden voor hun lessen/leerlingen. Er was op voorhand wel wat twijfel daarover, en ook of de leerkrachten dit zelf wel gingen kunnen. Maar door het samenwerken met een andere leerkracht, werden krachten en kennis verenigd en was het resultaat groter en straffer dan verwacht. Sommigen gaven ook aan dat het naar voorbereiding toe, net minder werk was dan anders, omdat je het werk verdeelt (van de vier lessen die je samen geeft, moest je er zelf maar twee voorbereiden). Dit werd niet door alle leerkrachten zo aangevoeld, maar de meesten vonden het gevreesde extra werk niet echt extra.

Wat wel duidelijk aangehaald werd, is de tijdsfactor. Die was, door de planning van het project, heel strak en veel zaken moesten op (te) korte tijd gerealiseerd worden. De academies willen nu graag bekijken of dergelijke samenwerkingen structureler ingebouwd kunnen worden in de loop van het schooljaar. Dit kan dan ook op voorhand vast gelegd worden, en dat creëert meer ruimte.

De algemene conclusie? We zijn zelf competent!