Spieken in de 21ste eeuw...

We zijn het allemaal mee eens dat spieken ongepast is. Het is een slechte intellectuele sport met als doel niet gepakt te worden voor fraude. Verdwijnen de klassieke methodes nu door elektronische snufjes? Als men zoveel energie steekt om toch te willen spieken, heeft het dan nog zin? Dan ken je het toch wel bijna uit het hoofd, of niet? En wat met de leerkrachten, docenten, professoren en mensen die toezicht houden? Hoe ver durven zij gaan om het spiekgedrag te ontdekken?

Vorig jaar schreef ik over het positief plasje bij je examen. Maar als je onvoldoende gestudeerd hebt, dan zullen pepmiddelen niet de juiste oplossing bieden. Spieken is een higtech-cultuur aan het worden, tenminste voor wie dit echt wil. 
Een horloge waar je al je formules in kan (ver)stoppen. Kostprijs: ongeveer € 300! Je eigen kladblad meedoen, maagdelijk wit, maar met een blacklightpen lees je gewoon wat je onzichtbaar hebt opgeschreven.  Kostprijs: ongeveer € 50! De mp3 doet ook zijn intrede. Je cursus inspreken en laten afspelen via de oortjes die verstopt zitten in je mouw. Je steunt gewoon je hand(pols) tegen je hoofd(oor) en met je andere hand in je broekzak spoel je door naar de juiste hoofdstukken. Of beter nog. Draadloze mp3-speler in de vorm van een hoorapparaat.
Mijn eigen gek idee en wilde gok. Ik weet niet als dit bestaat. Fabrikanten van hoorapparaten, laat je horen bij de jongeren! Bij deze voorgaande technieken zijn er twee bemerkingen. Welk nut heeft het om zoveel inspanningen te leveren, anderzijds is het wel de moeite waard om dit uit te proberen? Zo bezig zijn als student, zonder dat er één opzichter dit niet verdacht vindt? Ik heb hier twijfels over.

Dit thema werd onlangs nog kort besproken in een radioprogramma (Radio 1, Peeters & Pichal).  Men liet een docent wiskunde aan het woord van de lerarenopleiding (Antwerpen). Die vertelde een leuke anekdote. Er was een student waarvan men zeker wist dat hij spiekte. Maar ze konden hem nooit betrappen. Hij at altijd een Leo-koek. Dat dachten ze toch. Wie gaat er nu het eten controleren dat op tafel ligt? Iedereen mag wel eens tussendoor eten tijdens zijn/haar examen, kwestie van niet flauw te vallen. En ja, ze hadden gelijk. Hij viel niet flauw, maar door de mand. Zijn Leo was volledig gevuld met formules. Sanctie: uitsluiting van de richting!

Oplossingen

De drang om te spieken kunnen leerkrachten verkleinen door zelf inventief te zijn. Sommigen doen het, anderen zien het nut er niet van in om die inspanningen te leveren. Kladbladen wisselen van kleur. Niet elke student krijgt dezelfde kleur, voor een volgend examen krijgt hij/zij terug een andere.  Twee verschillende type examens voor hetzelfde vak. Hiermee wil ik zeggen dat de volgorde van de vragen verwisseld zijn. Als er twee examens moeten gedaan worden in een namiddag, dan kan men een deel van de klas laten beginnen met vak A, een ander met vak B.
Nog een mogelijkheid is twee verschillende leerjaren samen zetten. Zo wordt het nog moeilijker om stiekem uitleg te vragen aan je medestudent voor, naast of achter jou als die niet jouw vak heeft of in een ander leerjaar / studierichting zit. 
Openboekexamens ontmoedigt het spieken. Met doordenkvragen wordt er veel meer gevraagd dan enkel formules of definities die je louter uit het hoofd moet kennen. Deze methodes zijn wel handig om gebaren- en codetaal in de kiem te smoren.
Een voorbeeldje(multiplechoicevragen): twee studenten zitten achter elkaar of schuin achter elkaar. Die voor jou plaatst zijn hand op zijn rug (alsof hij jeuk heeft). De student toont één vinger en opent zijn hand. Het gaat om vraag 1 en hij/zij weet het juiste antwoord niet om te omcirkelen (a,b,c of d). Als zijn meewerkende student het wel weet, dan kucht hij één keer. Dan steekt de student (die het niet weet) achter zijn rug opnieuw een paar vingers uit. Als er dubbel wordt gekucht/gehoest of wat dan ook bij twee uitgestoken vingers, dan zal b waarschijnlijk het juiste antwoord zijn. Omgekeerd kan ook.
Maar dan werk je best met je horloge. Je legt die gewoon op de tafel met het glas gericht naar de student achter jou. Via de weerspiegeling ziet de student wat de ander probeert duidelijk te maken. 'Goede' spiekafspraken is wel belangrijk. Dit systeem is geen fabeltje. Het is een oud klassiek risicospelletje, en ik denk niet dat je dit voor vijftien multiplechoicevragen volhoudt. 

Mondelinge examens zijn altijd beter, maar niet voor alle vakken mogelijk. Laat de studenten de methodes van de docenten ook eens kennen. Dit zou pas echt teamwork zijn. Om het toezicht gemakkelijker te maken zou ik durven pleiten voor paraboolspiegels in elke hoek tegen het plafond. Zo zie je duidelijk als er iemand iets probeert als je door de klas wandelt. Geen inbreuk op de privacy van de student, want spieken mag niet.

Iemand mailde naar het programma met volgende bedenking. Oordeel zelf maar:

"Zou je graag een chirurg aan je lijf hebben of een architect die jouw huis tekent, die jarenlang heeft gespiekt als student?"

www.torromolinos.blogspot.com