Taalactiedag: Taalcompetenties als gedeelde zorg in de lerarenopleiding

'Wie door één bril kijkt, is ziende blind.' maar 'Wie door meer dan één bril kijkt, is ziende rijk'

Was Nederlands jaren alleen maar een vak apart, dan merk je nu dat het taalgericht vakonderwijs stilaan mee een plaats verwerft in het groter geheel.

Dit alles gebeurt vanuit de overtuiging dat je als vaklector met deze talige insteek een meerwaarde creëert voor je vak, dat je vanuit je discipline functionele en authentieke oefensituaties kan aanreiken en dat je als betrokkene bij het leerproces medeverantwoordelijk bent voor de taalcompetenties van de toekomstige bachelor lager onderwijs.

Maar hoe weerspiegelt zich deze gedeelde zorg in het beleid van een opleiding?

Jaar en dag beschikken de vakgroep Nederlands van de Xios Hogeschool Limburg over een taalbeleidsplan, neemt hij opleidingsbreed éénzelfde instaptoets af, bepaalt hij een cesuur per taaldomein en per afdeling, stelt hij remediëringstrajecten op, ontwerpt hij kijkwijzers voor studenten en lectoren, verwerkt hij taalgroeidossiers, enzovoort.

Bij de opstelling van een nieuw curriculum stond in de opleiding bachelor lager onderwijs de plaats en de rol van het moedertaalonderwijs ter discussie. In deze hogeschool wilde men alvast de reeds verworven taalbeleidsinzichten meenemen en een eerste vertaalslag van deze visie maken.

Via infosessies geraakten alle lectoren ook overtuigd van het nut van de toen net verschenen Dertien doelen in een dozijn van de Nederlandse Taalunie.

Gemotiveerd om deze in de verschillende vakdisciplines en in de praktijk te verankeren, ondersteund door de verruimde opname van taalvaardigheden in de basiscompetenties, zocht elk lid van het  Xiosteam - al dan niet talig getalenteerd -  ijverig naar oefensituaties om deze taaldoelen te bereiken.

Dit leverde enerzijds een rijk taallandschap op, maar anderzijds ook de complexe vraag: wie doet wat  met wie, waar, wanneer, hoe én met welk resultaat? Vooral het ‘wat, hoe en met welk resultaat‘ vragen nog steeds om extra aandacht.

Welke kerntaken voorzie je, welke taalleerstrategieën pas je toe, welke feedback en hulp verstrek je, welke evaluatiecriteria hanteer je en door welke bril kijk je? Wie draagt de eindverantwoordelijkheid? Hoe krijgt de student ondertussen een samenhangend beeld van zijn talige competenties en verwerft hij de juiste attitude voor later?

Door een situatieschets van de taalbeleidsopties binnen het curriculum, de concretisering van enkele vragen en eerste antwoorden, de voorstelling van taal- en evaluatiemateriaal willen Riet Jeurissen (hoofdlector Nederlands en voorzitter van vakgroep Nederlands) en Elly Quanten (opleidingshoofd en lector wetenschappen) in deze presentatie hun zorg om taalcompetente onderwijsgevenden met jou delen.

De presentatie werd gegeven op de taalactiedag van 15 mei 2009.