Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
STEMOOV: Video
Deze video demonstreert aan de hand van een praktijkvoorbeeld hoe het STEMOOV-model effectief kan worden toegepast in een lessituatie.
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
Space for Kids
Kinderen ontdekken de ruimte op de kinderwebsite van het European Space Agency.
Op de spelletjespagina staan heel wat educatieve games en spelletjes waarmee leerlingen meer ontdekken over de ruimte.
WebsiteLeerkracht, ICT-coördinator -
Woordenschat, voedselbudget en logaritmen
Wat hebben de woordenrijkdom van een schrijver en iemands budget besteed aan voedsel met mekaar te maken? Wel, meer dan je zou denken! Het wiskundig verband blijkt logaritmisch te zijn.
Het maken van een wiskundig model met behulp van …ArtikelAndere functie -
Scientix TV
Op Scientix TV word je op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen in STEM met boeiende wetenschappelijke experimenten en interviews met onderwijsbeleidsmakers. Ontdek via deze YouTube-playlist de laatste nieuwtjes van STEM-onderwijs.
Video -
Leerpaden in OneNote voor wiskunde: Webinar
Verbeter het wiskundeonderwijs in jouw school met dit webinar over het effectieve gebruik van leerpaden in OneNote. Leer hoe je gestructureerde leertrajecten kunt creëren om de prestaties van jouw leerlingen te versterken.
Nascholing of activiteit -
Volkssterrenwacht: Kattevennen-Cosmodrome
Ontdek al de activiteiten van het planetarium, Kattevennen-Cosmodrome. Zowel voor individuen als voor groepen en scholen.
WebsiteLeerkracht -
Lerend Netwerk STEM-Effect: Tools en STEM-projecten
Op deze pagina kunnen leerkrachten basis en secundair onderwijs terecht voor didactische instrumenten om een STEM-activiteit vorm te geven. Daarnaast bevat de website lesmatriaal voor wetenschap, techniek en STEM in het basis- en …
Downloadbaar lesmateriaal -
Euro Space Center
Euro Space Center is een Waals doe-center en laat je kennismaken met het dagelijks leven van astronauten. Herbeleef de verovering van de ruimte en loop op de maan en Mars.
WebsiteLeerkracht -
Grafieken maken: Hoe doe je dat en wanneer gebruik je welke soort grafiek?
Artikel waarin verschillende soorten grafieken worden besproken en wordt uitgelegd welke grafiek je best gebruikt in welke situatie. Ook het gebruik van de X- en Y-as komt aan bod.
Artikel -
Workshop Fruit in de schooltuin
Fruit in de schooltuin leent zich perfect voor educatie rond seizoenen, planten- en dieren, fruit van dichtbij én je kan er ook praktisch mee aan de slag. Kleinfruit en fruitbomen aanplanten is bovendien een manier om de school te …
tot
Nascholing of activiteit -
Wiskundehulp in Edge: Stappenplan
In Microsoft Edge kan je de tool wiskundehulp activeren om wiskundeproblemen op te lossen.
In het stappenplan kom je te weten hoe je deze tool kan gebruiken om oefeningen op te lossen, te verbeteren, tussenstappen te zien en om vijf gelijkaardige …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
OVAM: Kenniswijzer educatie
Op deze webpagina vind je inspiratie voor onderwijs, vormingen en sensibilisatie om zelf te verwerken en vrij te gebruiken o.a. beleidsteksten, regelgeving, goede voorbeelden en praktijk, infographics, studies, onderzoeken en lespakketten van de …
Website