Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
12 points to … Israël?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over Eurovisie. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les op …
VideoNieuw -
LHBTIQ+: De Basiscursus
Het is belangrijk dat iedereen zich welkom en veilig voelt in de zorg. In deze basiscursus leer je over de begrippen sekse, gender en seksuele oriëntatie. Ook leer je over inclusieve communicatie en hoe je dat aanpakt, hoe je zichtbaar een …
VideoLeerkracht -
Burgerbeweging Klimaan: Lokale klimaatprojecten
In deze webinar schetst Tris Segers, een medewerkster van Mechelse burgerbeweging Klimaan, hoe je zorgzaam kan omgaan met onze commons: grond, water, energie, mobiliteit, lucht enz. Ze illustreert dit aan de hand van enkele lokale projecten …
Video -
De Kostwinners: Wat-je-nog-liggen-hadGPT
Deze website zorgt ervoor dat jij nooit nog restjes weggooit!
Zit jouw koelkast ook vol restjes, overrijpe, half-opgegeten of gewoon vergeten ingrediënten? No worries: wat-je-nog-liggen-hadGPT bedenkt unieke recepten met alles wat jij hebt, zodat …
Website -
Kunnen we zonder dierproeven?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over dierproeven. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les …
Video -
Biodiversiteit: Opdracht
De leerlingen bekijken zelfstandig verschillende fragmenten over biodiversiteit en noteren een antwoord bij de bijhorende vragen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Go goals: SDG bordspel
Het spel is bedoeld om kinderen en jongeren over de hele wereld op eenvoudige en kindvriendelijke manier te informeren over de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Stiltewandeling
Maak kennis met het geluid van ... de stilte.
Tijdens dit begeleid educatief programma ontdekken je leerlingen verschillende natuurgeluiden. Zwijgen mag, maar moet niet.
tot
Nascholing of activiteit -
In het oog van de storm
Kennen je leerlingen de SDG's of duurzame ontwikkelingsdoelen al? Na deelname aan dit programma kennen ze de theorie én weten de jongeren hoe ze zelf kunnen bijdragen.
Klimaatactie, de strijd tegen het verlies van biodiversiteit, duurzame …
tot, tot, tot, tot
Nascholing of activiteitOrganisatie, firma, vzw -
Is stilte een verdacht geluid?
Een combinatie van wetenschap, spel en beleving.
In dit veldwerkproject onderzoeken we de geluiden in de natuur en de menselijke omgeving op een wetenschappelijke manier.
tot, tot, tot, tot, tot
Nascholing of activiteit -
Klimaatwandeling
Dat ons klimaat verandert, weten je leerlingen waarschijnlijk al. Maar wat zijn de gevolgen hiervan en wat kunnen we doen om onze CO₂-uitstoot te beperken en onze ecologische voetafdruk te verkleinen?
tot
Nascholing of activiteitOrganisatie, firma, vzw -
EDUbox, Energie: Interactieve videoles
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema. De EDUbox bevat tekst, video, digitale tools, interactieve oefeningen en discussiemomenten.
De EDUbox bestaat in verschillende vormen. De …
Interactieve oefening